Toespraak van Johan Jongbloed (PA3JEM) bij uitreiking Gouden Antenne

Gistermiddag, vrijdag 24 augustus 2018, heeft Johan Jongbloed (PA3JEM) de “Gouden Antenne” in ontvangst mogen nemen. En deze plechtigheid vond plaats tijdens de opening van de jubilerende “Deutsch Niederländische Amateurfunker Tage” (DNAT) in Bad-Bentheim. Uit de toespraak van Johan citeren wij enkele kernpunten. En we hebben er wat redactionele duiding aan toegevoegd. Immers, de aanleiding voor deze nominatie is en blijft zeer actueel. Want noodcommunicatie door radioamateurs overbrugt de eerste uren, dagen en soms weken tussen een ramp en het moment dat de professionele hulpverlening het kan overnemen.

Uit de toespraak van Johan:…

Amateur radio speelt een belangrijke rol bij reddingen. Dit werd wederom bevestigd tijdens de recente gebeurtenissen in Lombok, Indonesië. Hier legde een aardbeving alle traditionele communicatie lam. Radioamateurs wisten verbindingen te leggen met de van communicatie verstoken gebieden. En een ander voorbeeld is Thailand. Daar zat een groep jongeren met begeleider vast in een grot. En de gehele wereld was getuige van hun redding. Maar bijna niemand wist dat de communicatie via een radioamateur vinding liep. Dit was de HeyPhone van G3TZD. En dan natuurlijk de overstromingen in India. Kort daarna wederom een aardbeving, maar dan in Venezuela…

Toespraak van Johan Jongbloed PA3JEM

Wanneer het noodlot toeslaat, dan zijn het zendamateurs die de noodverbindingen voor elkaar krijgen. Soms is het slechts één persoon die het verschil maakt. Maar vaak is het een groep amateurs die spontaan samenwerkt. Dit laatste was beslist het geval na de aardbevingen in Nepal in 2015.

Hier slaat Johan de spijker op z’n kop. Bij de redding van het voetbalteam uit die Thaise grot waren al zo’n 2000 vrijwilligers en professionals op de been. En bij een ramp zoals een aardbeving zal dit een onbekend veelvoud zijn. Daarbij zullen de meeste van deze helpers helaas nooit genoemd of geroemd worden. Echter, hun inspanningen doen er wel toe. Vandaar ook dat Johan trots is de Gouden Antenne te ontvangen. Maar dit eigenlijk doet namens die bijzondere groep radioamateurs betrokken bij noodcommunicatie na rampen.

De kracht van improvisatie

Het eerste contact met Nepal na de aardbeving was met 9N1AA. Hij wist met zijn HF-set, een zonnepaneel en een defecte antenne contact te leggen met 4X6TT. Zijn signaaltje was zwak. Maar 9N1AA wist het bericht over te krijgen. “Help. We hebben communicatieapparatuur nodig. Ontvangers en antennes. Maar ook water, medische spullen en mobiele ziekenhuizen.”

Dit was niet alleen een oproep voor noodcommunicatie. Maar een oproep voor een complete reddingsoperatie. 4X6TT bracht het bericht over aan een groep radio amateurs die er gelijk werk van maakten. En ieder van deze spontaan ontstane groep had eigen kwaliteiten. Zoals het regelen van apparatuur, coördinatie en logistiek.

De kracht van de radio amateur is improvisatie. Dat bleek al tijdens onze eigen watersnoodramp. OM A.P. Hossfeld wist in 1953 met wat in een radio werkplaats voorradig was een noodzender te bouwen. 9N1AA deed eigenlijk niet anders. Hij keek wat hij had en wat het nog deed. En daarmee zette hij die belangrijke eerste stap die alles in beweging zou zetten.

Contacten via alle netwerken

De uitreiking door de burgemeester van Bad-Bentheim

Het was extreem belangrijk de noodfrequenties vrij te houden. En het signaal uit Nepal te versterken. Daarvoor waren grotere antennes nodig. Ik probeerde een van de grootste antennes in Europa, in Zeewolde, te activeren. Daarvoor waren contacten nodig met mediabedrijven, onze eigen burgemeester en zelf het Ministerie van Defensie. Anderen waren bezig met soortgelijke acties, maar dan met grote antennes in IJsland en Polen.

Ondertussen bleef de groep 24 uur per dag, dag na dag, ononderbroken op de frequentie. Om er zeker van te zijn dat niemand per ongeluk dit noodkanaal zou storen. En om regelmatig berichten van overlevenden te relayeren. Daarnaast werd apparatuur van overal verzameld. En via de hulp van groepsleden werden de strikte veiligheidsprotocollen betreffende Nepal omzeild. Dit alles om de waardevolle spullen snel en zeker op de juiste bestemmingen te krijgen.

De improvisatie van radioamateurs beperkt zich niet tot de techniek. Ook informele netwerken worden goed ingezet om deuren te openen. Immers, er is geen tijd voor al dat papierwerk. Er moet direct gehandeld worden. En dan mogen allerlei formaliteiten niet in de weg staan. Juist omdat het radio amateurisme een bezigheid van zelfontplooiing is. Waarbij ras, religie, huidskleur, geaardheid, politiek en landsgrenzen er niet toe doen. Precies daarom weet de zendamateur bruggen te bouwen en contacten te leggen. En zo substantieel bij te dragen tot het groter geheel.

Tussen ramp en hulpverlening

Ik wil toch enkele namen noemen. 4X6TT uit Israël. CT7ACG uit Portugal. OH8XAT uit Finland. EA3HSO uit Spanje. DC8BJ uit Duitsland. ZL2TZE uit Nieuw Zeeland. En vele anderen uit IJsland, Polen en India.

Via amateur radio zijn meer dan 1400 mensen teruggevonden gedurende de eerste dagen na de ramp. Teruggerekend één iedere drie minuten. Langs deze weg konden ze hun geliefden laten weten dat het goed met ze ging. Na vijf dagen noodhulp door zendamateurs werd alles overgedragen aan het Rode Kruis. En konden we eindelijk naar bed…

We realiseren het ons vaak niet. Maar professionele hulp instanties hebben wat tijd nodig om alles op te zetten. Dat mag je ze niet kwalijk nemen. Het is gewoon een gegeven. Maar zijn de instanties op stoom, dan kunnen radioamateurs daar eigenlijk niet veel meer aan toevoegen. En dat is goed zo. Wij radioamateurs zijn goed in het improviseren van noodcommunicatie tijdens de eerste uren of dagen. De professionele hulpinstanties kunnen daarna stevig doorpakken. Zo vullen we elkaar perfect aan. En dat blijkt duidelijk uit deze toespraak van Johan.

Radioamateurs maken het verschil

Tijdens en na een ramp kunnen radioamateurs een enorm verschil maken. Ze leggen noodverbindingen en verzamelen informatie. Zo besparen ze anderen veel tijd. En bovenal, ze geven slachtoffers hoop door te laten weten dat ze gehoord worden en niet vergeten zijn. Radioamateurs kunnen contact leggen waar en wanneer niemand anders dat kan.

Phil Gonza, ZL2TZE, is sinds 2017 “Silent Key“. Maar hij zei over de inzet rond Nepal: “Nooit eerder in de geschiedenis van het radioamateurisme hebben zoveel mensen uit zoveel landen samengewerkt om zo’n groot verschil te maken met behulp van amateur radio.” En dat is precies waar deze Gouden Antenne voor is. Wanneer al het andere faalt, dan werkt Amateur Radio.

#RadioIsMagie