Noodcommunicatienet Nepal opgezet door zendamateurs

Als niets meer werkt…

Zaterdag 25 april 2015 om 06:11 UTC werd Nepal opgeschrikt door een aardbeving met een kracht van 7,8 op de schaal van Richter. Het zo vredige Himalayastaatje veranderde in enkele minuten in een puinhoop van apocalyptische proporties. Er was op slag geen elektriciteit meer en ook communicatie was niet meer mogelijk.

Maar Satish Kharel 9N1AA aarzelde geen moment. Hij controleerde zijn paar zonnepaneeltjes, hing er zijn HF-set aan en ging aan de slag, in de hoop dat hij met zijn enig overgebleven – kapotte – antenne het signaal sterk genoeg de wereld in kon krijgen. En het lukte. Iets meer dan een uur na de beving wist hij verbinding te leggen met India en zelfs in Israël werd het signaal opgepikt en direct beantwoord door 4X6TT.

Het signaal was heel zacht; 9N1AA kon niet meer vermogen gebruiken dan 25 Watt. Maar in dit stadium was het voldoende. Zijn boodschappenlijst kwam dan ook snel door: tenten, dekens, water, voedsel, medische voorraden, en vooral radioapparatuur. 4X6TT realiseerde zich maar al te goed dat hij dit niet alleen voor elkaar ging krijgen. Hij nam direct een leidende rol en vroeg om hulp en vrijwilligers – om het signaal te versterken, om de frequentie vrij te houden en om de gevraagde goederen op de plaats van bestemming te krijgen. CT7ACG nam een deel van de coördinatie voor zijn rekening en met een aantal andere vrijwilligers uit diverse landen werd de communicatie gewaarborgd.

Maar eerst die frequentie. Er zat enorm veel storing op de noodfrequentie. Veel amateurs waren zich er schijnbaar niet van bewust dat er een ramp was gebeurd en dat de noodfrequentie in gebruik was. Op verzoek van Satish is toen de noodfrequentie aangepast naar 14.205 Khz, met 14.215 Khz als secundaire frequentie. Hoe vaak er op de noodfrequentie om rapportjes is gevraagd, is niet te tellen. De meeste zendamateurs begrepen na een korte uitleg wel dat de frequentie in gebruik was als Emergency Net voor Nepal, maar helaas waren er ook mensen die maar om rapportjes bleven vragen, eindeloos bleven tunen of helemaal geen Engels bleken te spreken en dus niet begrepen wat er gaande was. Op het gebied van voorlichting naar de landen is er dus nog heel wat werk te verzetten voor de IARU.

Om de verbindingen te kunnen waarborgen en versterken werd vervolgens een poging gedaan gebruik te maken van het antennepark van de voormalige Wereldomroep in Zeewolde, Flevoland. Met behulp van contacten binnen defensie, en burgemeester Annemarie Jorritsma van Almere, stonden na een dag bellen alle stoplichten op groen… tot de laatste contactpersoon in de lijn moest vertellen dat de antennes vrijwel zeker niet operationeel waren. Hij zou er zo snel mogelijk op terugkomen. Dit was een vette streep door de rekening. Voor afwachten was geen tijd, inzetten op die piepkleine kans op goed nieuws was een te groot risico. Dus ging de groep op zoek naar een alternatief. Dat werd uiteindelijk gevonden in twee remote stations – een in IJsland en een in Polen.

Nu moesten de gevraagde materialen nog bij elkaar gesprokkeld worden. Onmiddellijk kwamen er uit de hele wereld donaties binnen. Landen als de VS, Canada, het VK en Duitsland stonden direct klaar met onder andere apparatuur. Vooral DJ8BJ, eigenaar van het bedrijf Lükom Communications and Ham Radio, heeft niet alleen veel apparatuur gedoneerd, maar ook verscheidene vluchten georganiseerd vanuit Napels. Er waren talloze waarschuwingen van de IARU en EmComm om vooral geen apparatuur te leveren. Die zou aan de grens geweigerd worden. Maar braaf naar de autoriteiten luisteren was geen optie. Er moesten echter wel heel wat persoonlijke gunsten gevraagd, netwerken aangesproken en hoge heren uit bed gebeld worden om niet alleen toestemming te krijgen voor verzending, maar ook de garantie dat de goederen doorgelaten zouden worden. Het succes van dit laatste is vooral te danken aan de inzet en connecties van 4X6TT.

Vrijdag 1 mei werd in overleg met Nepal besloten het noodnet weer te sluiten. NAROS was nu operationeel en het EmergencyNet was niet meer nodig. Al snel werd besloten met de mensen die bij het 9N1Emergency-noodnet waren betrokken de handelingen van de afgelopen week te evalueren. Wat was er nu precies allemaal gedaan? Wat was er goed gegaan, waar had het beter gekund? Welke informatie was gemakkelijk te vinden, waar moest met man en macht gebeld en gezocht worden om een eenvoudig antwoord te krijgen? En vooral: hoe gaan we handelen als er weer zoiets gebeurd. Er is inmiddels besloten een stuurgroep op te richten om uiteindelijk te komen tot een volledig operationeel internationaal Disaster Response Unit. De eerste gesprekken zijn geweest, de volgende afspraak is gemaakt. Want we weten weliswaar niet waar of wanneer de volgende ramp zal toeslaan, we weten wel dat het slechts een kwestie van tijd is voordat in een ander gebied het onheil toeslaat en een situatie ontstaat waarin niets meer werkt.

Uit VERON Electron Juli 2015
Door Johan Jongbloed PA3JEM