Propagatienieuws – week 51, 2022
Deze week in Propagatienieuws:
- HF: MUF in de nacht soms onder 7 MHz, overdag vaak boven de 36 MHz;
- Tropo: geen verhoogde tropocondities, misschien wat regenscatter in de GHz-banden;
- Sporadische-E: verhoogde kans op Sporadische-E tot half januari;
- Meteoorscatter: Leonis Minoriden nog (zwak) actief, Quadrantiden pieken tussen 3 en 4 januari met ZHR van 120;
- EME: EME-tijdvensters en padverliezen nemen toe. 144Mhz-hemelruis is de hele week gering.
Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).
HF
De zonnefluxindex daalde vorige week van 157 naar 131. Toch was dit elke dag toch voldoende voor zowel shortskip als mooie DX-verbindingen in de 10m-band. Het goede nieuws is dat NOAA verwacht dat dit komende week nog zal aanhouden.
Matige zonnevlammen in de C- en M-klasse blijven ons plagen en zorgen er soms voor dat het magnetisch veld van de aarde onrustiger wordt. En deze onrust, die een negatief effect heeft op de lagere kortegolfbanden, strekt zich uit van eerste kerstdag tot de jaarwisseling, aldus de voorspelling van de Amerikaanse weerdienst NOAA. De snelheid van de zonnewind is met 580 km/s gematigd hoog. Daarom moeten van tijd tot tijd korte, levendige tot turbulente perioden worden verwacht met een Kp-index tussen 2 en 4. De kans op een radioblack-out blijft gelukkig klein.
De maximaal bruikbare frequentie (MUF) kan in de nacht ver dalen, zelfs tot onder 7 MHz, waardoor ook 80m al een merkbare dode zone heeft. Tijdens de daglichturen stijgt de MUF echter snel en kan ruim boven 36 MHz uitkomen.
De website SolarHam van Kevin VE3EN had afgelopen week een storing, maar is inmiddels weer operationeel.
VHF en hoger
Tropo
Het weer voor Kerstmis en de dagen daarna volgen het gebruikelijke patroon voor deze tijd van het jaar: regenachtig en soms matige wind uit het zuidwesten tot westen. Voorlopig is er geen hogedrukgebied dat dicht genoeg in de buurt komt. Dit zijn geen goede omstandigheden voor tropo. Mochten er wat zwaardere buien komen dan is er een kans op regenscatter op de GHz-banden.
Aurora
Voor aurora is de kans nihil aangezien de verwachte Kp-index niet veel hoger wordt dan 4. Pas als deze boven 5 of 6 uitkomt, is aurora-propagatie mogelijk.
Sporadische-E
Sporadische-E kan ons verrassen in de periode van nu tot ruwweg half januari. Een goed voorbeeld werd getoond op de ionosonde van Dourbes op maandag 19 december, toen de kritische frequentie van Sporadische-E 5,45 MHz bereikte om 23:00 UTC en samenviel met een straalstroom in de buurt. Er zal veel straalstroomactiviteit zijn, dus het is de moeite waard om de clusters te controleren. Wees niet te gefixeerd op de gebruikelijke tijden voor Sporadische-E, want deze gebeurtenissen worden vaak bepaald door de timing van belangrijke weersomstandigheden.
Meteoorscatter
Voor de liefhebbers van meteorenregens zijn de Leonis Minoriden nog steeds actief, maar voorbij hun maximum, dus we wachten op de Quadrantiden die tussen 3 en 4 januari met een ZHR van ongeveer 120 hun hoogtepunt bereiken. In tegenstelling tot andere meteorenregens, die meestal twee dagen op hun hoogtepunt blijven, duurt de piekperiode van de Quadrantiden slechts enkele uren.
EME
De maandeclinatie neemt toe, dus de EME-tijdvensters zullen langer worden en de zenithoeken nemen toe. Ook de EME-padverliezen nemen toe na het perigeum van Kerstavond. 144MHz-hemelruis is de hele week gering.
Over zonnefluxindex, zonnevlekkengetal en Kp-index
De zonnefluxindex (SFI) is een maat voor de ionisatiegraad van de ionosfeer. De SFI heeft een waardenbereik van 50 tot 300. Lage waarden signaleren doorgaans slechte of matige HF-condities en hoge juist goede (een hoge MUF). Tijdens de piek van een zonnevlekkencyclus meten we waarden van meer dan 200, met kortdurende uitschieters naar 300.
Het zonnevlekkengetal is een maat voor de activiteit van de zon. Ook nu geldt, hoe hoger de waarde, des te gunstiger voor de HF-propagatie (op hogere banden). De zonneactiviteit kan als volgt ingedeeld worden aan de hand van het zonnevlekkengetal: laag: 0-30, gematigd: 30-60, hoog: 60-90, zeer hoog: 90-120, intensief: > 120.
De Kp-index is een maat voor de magnetische fluctuaties in de ionosfeer. Lage waarden zijn gunstig voor de HF-propagatie. Vanaf een waarde van 2 beginnen HF-condities te degraderen. Boven de 5 is er sprake van ernstige verstoring en vanaf 7 kunnen zelfs radio-blackouts voorkomen, waarbij HF-communicatie volledig uitvalt. Bij hogere Kp-indexwaarden (vanaf ongeveer 3) neemt de kans op aurora overigens toe.
De beste HF-condities op de hogere banden zijn dus te verwachten bij een hoge zonnefluxindex, een hoog zonnevlekkengetal en een lage Kp-index.
Over maximaal bruikbare frequentie (MUF) en kritische frequentie
De maximaal bruikbare frequentie (MUF) is de frequentie waarbij de verwachting is dat radiosignalen nog zullen reflecteren tegen de ionosfeer voor paden van 3000 km. Voor paden korter dan 3000 km zal de MUF lager zijn omdat de opstralingshoek steiler is, waardoor radiosignalen makkelijker door de ionosfeer heen dringen.
De frequentie waarbij nog reflectie optreedt terwijl de opstralingshoek 90 graden is (verticaal), heet de kritische frequentie.
Tom PC5D stelt het propagatienieuws samen. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit de volgende bronnen: het wekelijkse RSGB Propagation News, DX Info Centre, HF-Referat DARC, Poollicht.be en Make More Miles on VHF. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde. De audio-opname van deze ronde is terug te luisteren op a22.veron.nl.
VERON