Propagatienieuws – week 49, 2021

Deze week in Propagatienieuws:

• HF: NOAA voorspelt lage SFI. MUF overdag onder de 21 MHz, 
• VHF+: maandag en woensdag mogelijk licht verhoogde tropo-condities, 
• Meteoorscatter: op 13/14 december piekt de Geminiden-meteorenregen, 
• EME: maandeclinatie positief. Weinig 144MHz-ruis

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).

HF

De verwachte verhoging in de Kp-index viel uiteindelijk mee. De zonnewind bleef redelijk kalm en de Kp-index piekte slechts op 3. Deze daalde snel naar 1 op dinsdag en bleef op 1 of 2 in de rest van de week. De zonneactiviteit was ook gering, met een zonnefluxindex (SFI) die vanaf dinsdag een daling inzette naar circa 76 op zaterdag. Sinds een paar dagen vertoont de zon geen enkele zonnevlek meer.

HF-vooruitzichten

NOAA voorspelt slechts een lichte stijging van de SFI, tot iets boven de 80, misschien oplopend tot 87 tegen het einde van de week. De Kp-index blijft wel laag met een maximale waarde van 3 op 13 december. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de MUF laag ligt: overdag komt hij waarschijnlijk niet boven de 21 MHz.

De langetermijnvoorspelling van de Amerikaanse luchtmacht geeft aan dat de SFI onder de 90 zal blijven, in ieder geval tot de derde week van januari. Het goede nieuws is dat zonnevlekken op elk moment kunnen verschijnen, dus onze voorspelling kan onnauwkeurig zijn. Laten we dat hopen!

VHF en hoger

In de loop van zondag en maandag schuift een hogedrukgebied over Noord-Spanje en Frankrijk. De kaarten op DX Info Centre tonen dan ook wat betere propagatie vanaf de Golf van Biskaje met een uitloper naar Noord-Nederland voor maandag. Ook op woensdag tonen de kaarten licht verhoogde tropocondities. Het verloop van de rest van de week is nog onzeker en zal afhangen van de ontwikkeling van de hogedrukgebieden in West-Europa.

Meteoorscatter

Het belangrijkste om je deze week op te concentreren is de Geminiden-meteorenregen, die op maandagavond 13 december tot in de vroege uren van op 14 december zijn hoogtepunt bereikt. Verwacht veel sterke uitbarstingen, vooral in de vroege uren van 14 december. Het kan ook geen kwaad om ook 6 meter in de gaten te houden voor het winter-Es-seizoen. De meteorenregen kan ook daar de propagatie ondersteunen.

EME

Maandeclinatie wordt weer positief op zondag. Daardoor onstaan er langere tijvensters voor EME en een toenemende piek in de maanhoogte, die later op de avond optreden. De maan bereikt apogeum (grootste afstand maan-aarde) aanstaande zaterdag – de EME-padverliezen zijn dan het grootst. 144MHz-ruis is laag voor het grootste deel van de week.

 

______

Over zonnefluxindex, zonnevlekkengetal en Kp-index

De zonnefluxindex (SFI) is een maat voor de ionisatiegraad van de ionosfeer. De SFI heeft een waardenbereik van 50 tot 300. Lage waarden signaleren doorgaans slechte of matige HF-condities en hoge juist goede (een hoge MUF). Tijdens de piek van een zonnevlekkencyclus worden waarden gemeten van meer dan 200, met kortdurende uitschieters naar 300.

Het zonnevlekkengetal is een maat voor de activiteit van de zon. Ook nu geldt, hoe hoger de waarde, des te gunstiger voor de HF-propagatie (op hogere banden). De zonneactiviteit kan als volgt ingedeeld worden aan de hand van het zonnevlekkengetal: laag: 0-30, gematigd: 30-60, hoog: 60-90, zeer hoog: 90-120, intensief: meer dan 120.

De Kp-index is een maat voor de magnetische fluctuaties in de ionosfeer. Lage waarden zijn gunstig voor de HF-propagatie. Vanaf een waarde van 2 beginnen HF-condities te degraderen. Boven de 5 is er sprake van ernstige verstoring en vanaf 7 kunnen zelfs radio-blackouts voorkomen, waarbij HF-communicatie volledig uitvalt.

De beste HF-condities op de hogere banden zijn dus te verwachten bij een hoge zonnefluxindex, een hoog zonnevlekkengetal en een lage Kp-index.

 

______

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom PC5D. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit het wekelijkse Propagation News van de Britse radioamateurvereniging RSGB. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde.