Propagatienieuws – week 3, 2024
Deze week in Propagatienieuws:
- HF: Het ziet er goed uit voor de lage banden de komende dagen;
- Tropo: Verhoogde tropocondities ontstaan boven Frankrijk;
- Sporadische-E: De Kp index is voorlopig veel te laag voor Sporadic-E;
- Meteoorscatter: Misschien een regenscatter mogelijkheid voor de GHz-banden;
- Aurora: De Kp-index is voorlopig te laag voor Aurora;
- EME: Declinatie van de maan positief en stijgend.
Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).
HF
De afgelopen week was de het aardmagnetisch veld ongewoon rustig, wat vooral een positief effect had op de lage HF banden.
Op 80 en zelfs 160 meter waren verbindingen mogelijk tot in het westen van Canada en Alaska. Maar niet alleen zendamateurs profiteerden van deze rust, ook middengolf DXers hadden de beste omstandigheden tijdens de nacht- en ochtenduren om Amerikaanse stations te ontvangen van Chicago in het noorden tot Florida in het zuiden. Zoals vorige week aangekondigd, daalde de zonnefluxindex van 192 naar 157 op zaterdag.
Dit komt door de afwezigheid van zogenaamde M-flares. De zonneactiviteit is momenteel ook ongewoon rustig. Hoewel er zaterdagochtend in totaal tien actieve zonnegebieden zijn waargenomen, had elk van deze gebieden slechts een eenvoudige magnetische configuratie. Dit betekent dat het risico op coronale massa-ejecties laag is. Het is moeilijk te voorspellen hoelang deze rustige fase zal duren. Er zijn al tekenen van enige activiteit aan de achterkant van de zon. Het is daarom goed mogelijk dat de zonneactiviteit slechts tijdelijk afneemt en in de tweede helft van de week weer toeneemt.
HF-vooruitzichten
Voor de komende dagen wordt eerst een daling van de zonneflux verwacht tot 145, gevolgd door een gestage toename tot 160 eenheden in het komende weekend. De Kp-index blijft voorlopig 2 tot 3.
Het ziet er dus goed uit voor de lage banden de komende dagen. De maximaal bruikbare frequentie zal variëren tussen 9 MHz aan het eind van de nacht tot circa 38 MHz overdag.
De hogere banden profiteren al van de toenemende daglengte. De 10 meter band opent met zonsopgang, wat een venster opent voor verbindingen met Australië over de lange afstand. In de namiddag is Down Under dan bij voorkeur te vinden op 20 en 17 meter. Tijdens de nachtelijke uren daalt de maximaal bruikbare frequentie snel, zoals gebruikelijk in de winter, maar het is nog steeds voldoende voor de 40 meter band. Overdag is de kritische frequentie voor de F laag hoog genoeg voor NVIS-verbindingen.
VHF en EME
Tropo
Afhankelijk van hoe het weer zich verder ontwikkeld kan er later in de week een nieuw groter gebied met verhoogde tropocondities ontstaan boven Frankrijk.
Sporadische-E
Er is momenteel geen noemenswaardige meteoren activiteit. De Kp index is voorlopig veel te laag voor aurora en voor Sporadic-E, is het wachten tot na Pasen.
Aurora
Er is momenteel geen noemenswaardige meteoren activiteit. De Kp index is voorlopig veel te laag voor aurora en voor Sporadic-E, is het wachten tot na Pasen.
Meteoorscatter
Fase twee is de overgang naar onbestendig, nat en winderig weer en over het algemeen het patroon bepaalt voor een groot deel van de komende week. Misschien zal het een regenscatter mogelijkheid zijn voor de GHz-banden, toenemende wind en windstoten vormen mogelijk een risico voor antennes.
EME
Voor EME-operators is de declinatie van de maan positief en stijgend, met een maximum op de 23e. Padverliezen nemen de hele week toe tot het hoogste punt op maandag de 29e. 144MHz hemelruis is laag tot matig deze komende week.
Over zonnefluxindex, zonnevlekkengetal en Kp-index
De zonnefluxindex (SFI) is een maat voor de ionisatiegraad van de ionosfeer. De SFI heeft een waardenbereik van 50 tot 300. Lage waarden signaleren doorgaans slechte of matige HF-condities en hoge juist goede (een hoge MUF). Tijdens de piek van een zonnevlekkencyclus meten we waarden van meer dan 200, met kortdurende uitschieters naar 300.
Het zonnevlekkengetal is een maat voor de activiteit van de zon. Ook nu geldt, hoe hoger de waarde, des te gunstiger voor de HF-propagatie (op hogere banden). De zonneactiviteit kan als volgt ingedeeld worden aan de hand van het zonnevlekkengetal: laag: 0-30, gematigd: 30-60, hoog: 60-90, zeer hoog: 90-120, intensief: > 120.
De Kp-index is een maat voor de magnetische fluctuaties in de ionosfeer. Lage waarden zijn gunstig voor de HF-propagatie. Vanaf een waarde van 2 beginnen HF-condities te degraderen. Boven de 5 is er sprake van ernstige verstoring en vanaf 7 kunnen zelfs radio-blackouts voorkomen, waarbij HF-communicatie volledig uitvalt. Bij hogere Kp-indexwaarden (vanaf ongeveer 3) neemt de kans op aurora overigens toe.
De beste HF-condities op de hogere banden zijn dus te verwachten bij een hoge zonnefluxindex, een hoog zonnevlekkengetal en een lage Kp-index.
Over maximaal bruikbare frequentie (MUF) en kritische frequentie
De maximaal bruikbare frequentie (MUF) is de frequentie waarbij de verwachting is dat radiosignalen nog zullen reflecteren tegen de ionosfeer. Voor paden korter dan 3000 km zal de MUF lager zijn omdat de opstralingshoek steiler is, waardoor radiosignalen makkelijker door de ionosfeer heen dringen.
De frequentie waarbij nog reflectie optreedt terwijl de opstralingshoek 90 graden is (verticaal), heet de kritische frequentie.
Tom PC5D stelt het propagatienieuws samen. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit de volgende bronnen: het wekelijkse RSGB Propagation News, DX Info Centre, HF-Referat DARC, Poollicht.be, Make More Miles on VHF, Met Office en NOAA. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde. De audio-opname van deze ronde is terug te luisteren op a22.veron.nl.
VERON