Propagatienieuws – week 21 2024
Deze week in Propagatienieuws:
- HF: De 20 meter-band zal de klok rond open zijn voor DX;
- Tropo: Tropocondities zijn niet noemenswaardig;
- Sporadische-E:De primaire DX-modus in deze tijd van het jaar is Sporadische-E;
- Meteoorscatter: Veel kleinere buien doen aantal meteoren toenemen;
- Auora: Komende week sterke zonnevlammen;
- EME: Meer dan een week van perigeum…..
Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).
HF
In de afgelopen week wisselden verstoorde en rustige perioden elkaar af. In de rustige fasen was de zonnefluxindex van rond de 200 voldoende om ook bovenste banden te laten openen. De 10 meter band opende ’s middags in de richting van Japan, de 12 meter band opende ’s avonds laat in de richting van Nieuw-Zeeland en de 20 meter band bleef ’s nachts open.
De gunstige propagatieomstandigheden zijn niet blijvend. Een ouder zonnevlekkengebied is tijdens de route aan de achterkant van de zon blijven bestaan en is inmiddels verschenen aan de noordoostelijke rand naar de voor ons zichtbare zonzijde. Het is deze grote en actieve zonnevlek die de extreme geomagnetische storm van 10 en 11 mei veroorzaakte. Er zijn aanwijzingen dat dit gebied een sterke, actieve zonnevlekkengroep is gebleven. Daarom zal het risico op röntgenvlammen tegen het begin van de week aanzienlijk toenemen.
Daarnaast zal het risico op verstoring van het aardmagnetisch veld in het weekend toenemen. Dit komt door de twee coronale gaten CH39 en CH40 en door uitbarstingen van filamenten op de zon, die donderdag plaatsvonden en coronale massa-ejecties veroorzaakten.
HF Propagatie vooruitzichten
Voor de komende dagen wordt een wat dalende zonneflux van circa 150 verwacht maar deze waarschijnlijk in de loop van de week stijgen tot 200 meer. De Kp-Index zal variëren tussen 2 en 4. In rustige fases zullen alle bovenste banden opengaan tot 15 meter, die DX biedt tot middernacht. 10 en 12 meter zijn eerder sporadisch open. En er kunnen bijna dagelijks sporadische E openingen worden waargenomen op 12, 10 en 6 meter, met de kenmerkende kortere afstanden.
De 20 meter-band, zal de klok rond open zijn voor DX, en de 17 meter band is dat gedurende ongeveer 16 uur per dag. 17 meter is minder hectisch dan de 20 meter band. Michael DL2YMR heeft een YouTube-video gemaakt waarin hij de voordelen van deze WARC-band uitlegt. [ https://www.youtube.com/watch?v=nFaRX0Nb78o ]
De kritische frequenties liggen overdag boven 8 MHz zodat 40 m een goede band is voor verbindingen binnen Nederland.
Hulpvraag voor de lezer: Voor een lezing ben ik, PC5D op zoek naar enkele audiofragmenten met het effect van auroravervorming op FT8 signalen op 40 t/m 10m tijdens de storm van 10 en 11 mei jl. WSJT-X heeft b.v. de mogelijkheid om standaard alle decodes als waf file op te slaan. Dat stond bij mij helaas uit. Reactie kunnen naar mijn call PC5D @veron.nl mailadres. Met dank voor uw medewerking.
VHF en EME
Tropo
Het weer in onze regio wordt voorlopig nog bepaald door langstrekkende lagedrukgebieden. Tropocondities zijn daardoor niet noemenswaardig en met enige regelmaat zijn er buien voor regenscatter. Nu het zomerseizoen aanstaande is, zullen onweersachtige ontwikkelingen vaker voorkomen en daarmee grotere regendruppels en betere reflecties.
Sporadische-E
We naderen een periode waarin veel kleinere buien het aantal meteoren op de achtergrond doen toenemen. Dit is natuurlijk nuttig voor meteorscatter maar ook voor de Sporadische-E.
De primaire DX-modus in deze tijd van het jaar is Sporadische-E. De periode eind mei en begin juni wordt vaak beschouwd als een piekperiode. Zoals velen zullen weten, is de 10m-band een nuttig startpunt om het begin van een opening te identificeren, en controleer vervolgens de hogere banden naarmate de gebeurtenis sterker wordt. Dit wordt vaak merkbaar door een kortere skip afstand op de 10m-band.
De andere basistip is om de dagelijkse blog op de Propquest.co.uk-website te gebruiken voor commentaar over de effectiviteit van de verschillende patronen in de bovenlucht, zoals straalstromen, die van invloed kunnen zijn op de locatie waar Sporadische-E-propagatie optreedt.
Op 19 mei 2024 meldde FMDXer Paul Logan in het noordwesten van Ierland de ontvangst van een radiozender in Groenland op 91,0 MHz. De zender bevindt zich aan de oostkust van Groenland, heeft een effectief uitgestraald vermogen van slechts 100 watt en werkt in verticale polarisatie. De afstand is 2095 km en de propagatiemodus was Sporadic-E.
Groenland maakt technisch gezien deel uit van Noord-Amerika en dat duidt hopelijk op enkele zeer zeldzame trans-Atlantische signalen op de FM-band in de komende weken.
[ https://ei7gl.blogspot.com/2024/05/fm-radio-station-on-91-mhz-in-greenland.html ]
Aurora
Voor aurora is het men name interessant om te zien of de opnieuw zichtbare zonnevlekkengroep die op 10 en 11 mei aurora heeft veroorzaakt, ook komende week sterke zonnevlammen produceert. De zonneactiviteit blijft zorgen voor willekeurige gebeurtenissen die de Kp-index naar hoge waarden tillen. Een Kp-index van meer dan 5 geeft aan dat er kans is op aurora
Meteoorscatter
We naderen een periode waarin veel kleinere buien het aantal meteoren op de achtergrond doen toenemen. Dit is natuurlijk nuttig voor meteorscatter maar ook voor de Sporadische-E.
EME
Zaterdag de 22e is de laagste maandeclinatie van de maand, dus volgende week zullen de maanvensters langer worden. EME-pad verlies daalt, maar we zijn nog steeds meer dan een week van perigeum, het dichtste punt bij de Aarde. 144MHz hemelruis begint de week hoog, omdat het meer dan 2500 Kelvin bereikte op zaterdag de 25e. Het is laag voor de rest van de week.
Over zonnefluxindex, zonnevlekkengetal en Kp-index
De zonnefluxindex (SFI) is een maat voor de ionisatiegraad van de ionosfeer. De SFI heeft een waardenbereik van 50 tot 300. Lage waarden signaleren doorgaans slechte of matige HF-condities en hoge juist goede (een hoge MUF). Tijdens de piek van een zonnevlekkencyclus meten we waarden van meer dan 200, met kortdurende uitschieters naar 300.
Het zonnevlekkengetal is een maat voor de activiteit van de zon. Ook nu geldt, hoe hoger de waarde, des te gunstiger voor de HF-propagatie (op hogere banden). De zonneactiviteit kan als volgt ingedeeld worden aan de hand van het zonnevlekkengetal: laag: 0-30, gematigd: 30-60, hoog: 60-90, zeer hoog: 90-120, intensief: > 120.
De Kp-index is een maat voor de magnetische fluctuaties in de ionosfeer. Lage waarden zijn gunstig voor de HF-propagatie. Vanaf een waarde van 2 beginnen HF-condities te degraderen. Boven de 5 is er sprake van ernstige verstoring en vanaf 7 kunnen zelfs radio-blackouts voorkomen, waarbij HF-communicatie volledig uitvalt. Bij hogere Kp-indexwaarden (vanaf ongeveer 3) neemt de kans op aurora overigens toe.
De beste HF-condities op de hogere banden zijn dus te verwachten bij een hoge zonnefluxindex, een hoog zonnevlekkengetal en een lage Kp-index.
Over maximaal bruikbare frequentie (MUF) en kritische frequentie
De maximaal bruikbare frequentie (MUF) is de frequentie waarbij de verwachting is dat radiosignalen nog zullen reflecteren tegen de ionosfeer. Voor paden korter dan 3000 km zal de MUF lager zijn omdat de opstralingshoek steiler is, waardoor radiosignalen makkelijker door de ionosfeer heen dringen.
De frequentie waarbij nog reflectie optreedt terwijl de opstralingshoek 90 graden is (verticaal), heet de kritische frequentie.
Tom PC5D stelt het propagatienieuws samen. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit de volgende bronnen: het wekelijkse RSGB Propagation News, DX Info Centre, HF-Referat DARC, Poollicht.be, Make More Miles on VHF, Met Office en NOAA. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde. De audio-opname van deze ronde is terug te luisteren op a22.veron.nl
VERON