Propagatienieuws – week 1, 2022

Deze week in Propagatienieuws:

• HF: relatief lage zonneactiviteit, maar toenemend komende week, 
• VHF+: komende week nog kans op sporadische E, 
• Meteoorscatter: rustige periode tot aan Lyriden op 22 april, 
• EME: declinatie toenemend, met maximum volgende week zondag

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).

HF

Het nieuwe jaar is begonnen met een zonneactiviteit die beduidend lager uitviel dan verwacht, met op donderdag 6 januari een zonnefluxindex (SFI) van slechts 84 en slechts twee actieve zonnevlekkengebieden. Tijdens een minimum in een zonnecyclus een leuke waarde, maar voor de huidige fase in de cyclus wat mager. Inmiddels is de activiteit weer wat toegenomen met een SFI van 107.

De Kp-index is de afgelopen week overwegend laag geweest, overwegend tussen de 0 en de 3 met een maximum van 4 op 3 januari. Dit weekend kunnen we een verhoogde Kp-index krijgen als gevolg van een naar de aarde gericht coronaal gat en de daarmee gepaard gaande snelle zonnewindstroom.

HF-vooruitzichten

De grote vraag is hoe de cyclus zich verder gaat ontwikkelen. NOAA verwacht dat de zonnefluxindex op 12 januari voorbij de 100 zal klimmen en een paar dagen later een maximum van 120 zal bereiken. De actieve regio’s  2907 en 2908 zouden aan het begin van de week moeten terugkeren, maar onduidelijk is hoe actief ze zullen zijn.

De MUF (voor de F-laag over 3000 km) zal variëren tussen circa 9 MHz in de nacht tot circa 24 MHz overdag, met mogelijk een uitschieter naar 28 MHz.  Dit levert op de meeste dagen openingen op 15, 12 en soms ook op 10m, zeker voor paden richting het zuiden. Dus houd de hogere banden in de gaten, die kunnen nog wel eens voor verrassingen zorgen, vooral met modes zoals FT8.

De lage banden, zoals 160, 80 en 40m, zijn nog steeds de moeite waard om in de gaten te houden zodra de zon onder is; dat zal ook de komende maand zo blijven.

VHF en hoger

Er zijn onlangs sporadische-E-verbindingen gemaakt met digitale modes op 10 en 6 meter. Dit komt vrij vaak voor rond deze tijd van het jaar. Waarschijnlijk houden deze mogelijkheden nog een week aan, voordat de magere maanden beginnen met weinig activiteit tot ver in april.

Op zaterdag tonen de kaarten op DX Info Centre voor komende donderdag mogelijk verhoogde tropocondities. Dit is echter vrij ver in de toekomst en daardoor onzeker of de ligging van de drukgebieden werkelijk gunstig uit zal vallen.

Blijf alert voor aurora’s op dagen met een hogere Kp-index.

Meteoorscatter

De Quadrantiden-meteorenregen heeft zijn hoogtepunt bereikt en we gaan nu een rustige periode tot de Lyriden op 22 april.

EME

De declinatie van de maan neemt nog toe, met een maximum op volgende week zondag, waarbij de EME-padverliezen op vrijdag hun maximum bereiken. De 144MHz-ruis is laag maar neemt toe en bereikt 500K komende zaterdag.

 

______

Over zonnefluxindex, zonnevlekkengetal en Kp-index

De zonnefluxindex (SFI) is een maat voor de ionisatiegraad van de ionosfeer. De SFI heeft een waardenbereik van 50 tot 300. Lage waarden signaleren doorgaans slechte of matige HF-condities en hoge juist goede (een hoge MUF). Tijdens de piek van een zonnevlekkencyclus worden waarden gemeten van meer dan 200, met kortdurende uitschieters naar 300.

Het zonnevlekkengetal is een maat voor de activiteit van de zon. Ook nu geldt, hoe hoger de waarde, des te gunstiger voor de HF-propagatie (op hogere banden). De zonneactiviteit kan als volgt ingedeeld worden aan de hand van het zonnevlekkengetal: laag: 0-30, gematigd: 30-60, hoog: 60-90, zeer hoog: 90-120, intensief: meer dan 120.

De Kp-index is een maat voor de magnetische fluctuaties in de ionosfeer. Lage waarden zijn gunstig voor de HF-propagatie. Vanaf een waarde van 2 beginnen HF-condities te degraderen. Boven de 5 is er sprake van ernstige verstoring en vanaf 7 kunnen zelfs radio-blackouts voorkomen, waarbij HF-communicatie volledig uitvalt.

De beste HF-condities op de hogere banden zijn dus te verwachten bij een hoge zonnefluxindex, een hoog zonnevlekkengetal en een lage Kp-index.

 

______

Tom PC5D stelt het propagatienieuws samen. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit het wekelijkse Propagation News van de Britse radioamateurvereniging RSGB. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde.