Propagatienieuws – week 9, 2024
Deze week in Propagatienieuws:
- HF: vrij goede omstandigheden voor de korte golf zullen aanhouden ;
- Tropo: Tropo condities zijn er niet of nauwelijks te verwachten;
- Sporadische-E: sporadic E Het is de moeite waard om in maart te kijken;
- Meteoorscatter:meteoren bereiken nu hun seizoensgebonden minimum;
- Aurora: Deze week geen bijzonderheden;
- EME: Declinatie van de maan tot een minimum op dinsdag.
Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).
HF
Ten opzichte van een week geleden is de zon de laatste dagen wat rustiger. Een groot actief gebied schuift naar de noordwestelijke rand van de zichtbare zonneschijf. Daarmee neemt het risico op krachtige uitbarstingen af.
Er werd gevreesd voor grotere uitbarstingen van zonnevlammen en coronale massa-ejecties (CME’s), aangezien dit de grootste zonnevlek van de huidige zonnecyclus tot nu toe is, maar uiteindelijk bleef dit uit. Hoewel we de afgelopen dagen te maken hebben gehad met enkele C- en M-klasse flare-uitbarstingen, hebben deze uiteindelijk niet geleid tot grote verstoringen van het kortegolfverkeer.
Met uitzondering van 25 tot 27 februari was het geomagnetisch veld vorige week grotendeels rustig.
HF-vooruitzichten
Voor de komende dagen wordt een zonnefluxindex van circa 145 tot 150 verwacht die over enkele weken kan oplopen tot 180. Ook de Kp-index is voorlopig beperkt tot 2 a 3. Wel passeert er van zaterdag 2 op zondag 3 maart een GME die mogelijk een kleinere geomagnetische stormen van klasse G1 kan veroorzaken.
Volgens NOAA [1] en USAF [2] zou dit beeld kunnen aanhouden tot de lente-equinox (woensdag 20 maart 2024, 03:06 UTC). Dit betekent dat de huidige vrij goede omstandigheden voor de korte golf zullen aanhouden, wat vooral fans van de 10 m-band zou moeten bevallen. De situatie belooft immers voortdurende goede DX-verbindingen met weinig inspanning.
De MUF voor een sprongafstand van 3000 km bereikt momenteel zijn laagste punt op ongeveer 10,5 MHz in de ochtend rond 0600 UT, stijgt steil naar 24 MHz bij zonsopgang, bereikt waarden van ongeveer 37 MHz in de loop van de dag en daalt naar 29 MHz bij zonsondergang.
Dit betekent dat de 10 m-band ongeveer 10,5 uur per dag open is, de 20 m-band ongeveer 15 uur en de 30 m-band 24/7 open is.
[1] https://www.swpc.noaa.gov/products/27-day-outlook-107-cm-radio-flux-and-geomagnetic-indices
[2] https://www.swpc.noaa.gov/products/usaf-45-day-ap-and-f107cm-flux-forecast
VHF en EME
Tropo
Voorlopig bepalen lagedrukgebieden het weerbeeld, met deze keer relatief weinig wind en regen. Tropo condities zijn er niet of nauwelijks te verwachten m.u.v. wat verbeteringen bij het dagelijkse stijgen en dalen van de temperatuur. Neerslag lijkt beperkt en dat geld daarmee ook voor de kansen op regenscatter.
Sporadische-E
EI7GL heeft op zijn blogspot de resultaten gepubliceerd van recente testen op 40 MHz. Op de 6 m band was er eerder in de week wat digitale activiteit te horen naar Zuid-Afrika en Lesotho. Dit was waarschijnlijk het resultaat van Trans Equatorial Propagation of TEP.
In feite is de voorjaarsperiode een vrij goede tijd om te luisteren naar TEP, getimed tussen het verval van het zomer Sporadische-E seizoen op zuidelijk halfrond en het begin van het seizoen op het noordelijk halfrond. Het is de moeite waard om in maart te kijken of er soortgelijke activiteit is voor paden naar het zuidelijk halfrond via TEP. Signalen kunnen sterk genoeg zijn voor SSB- of CW-modi, dus het is niet uitsluitend voor digitale modi.
Aurora
Deze week geen bijzonderheden.
Meteoorscatter
In februari-maart zijn er slechts kleine meteoorregens. De belangrijkste daarvan liggen al achter ons. Waarnemers op het zuidelijk halfrond zullen de activiteit van α-Centauriden controleren. De gemiddelde piek ZHR van deze bui, tussen 1988-2007 was slechts 6 per uur; maar in 1974 en 1980 zorgden uitbarstingen van enkele uren voor ZHR in de buurt van 20-30 per uur. Significante activiteit werd gerapporteerd op 14 februari 2015, hoewel er geen bevestiging was van een uitbarsting die voorspeld was voor 8 februari 2015.
Ook sporadische meteoren bereiken nu hun seizoensgebonden minimum, maar MS-contacten via “sporadics” zijn nog steeds mogelijk, vooral in de vroege ochtenduren.
EME
Voor EME-operators daalt de declinatie van de maan tot een minimum op dinsdag. Padverliezen zijn nu over hun piek heen en dalen tot perigeum op zondag de 10e. 144MHz hemelruis is matig tot hoog, met een piek van meer dan 2.500 Kelvin op dinsdag de 12e.
Over zonnefluxindex, zonnevlekkengetal en Kp-index
De zonnefluxindex (SFI) is een maat voor de ionisatiegraad van de ionosfeer. De SFI heeft een waardenbereik van 50 tot 300. Lage waarden signaleren doorgaans slechte of matige HF-condities en hoge juist goede (een hoge MUF). Tijdens de piek van een zonnevlekkencyclus meten we waarden van meer dan 200, met kortdurende uitschieters naar 300.
Het zonnevlekkengetal is een maat voor de activiteit van de zon. Ook nu geldt, hoe hoger de waarde, des te gunstiger voor de HF-propagatie (op hogere banden). De zonneactiviteit kan als volgt ingedeeld worden aan de hand van het zonnevlekkengetal: laag: 0-30, gematigd: 30-60, hoog: 60-90, zeer hoog: 90-120, intensief: > 120.
De Kp-index is een maat voor de magnetische fluctuaties in de ionosfeer. Lage waarden zijn gunstig voor de HF-propagatie. Vanaf een waarde van 2 beginnen HF-condities te degraderen. Boven de 5 is er sprake van ernstige verstoring en vanaf 7 kunnen zelfs radio-blackouts voorkomen, waarbij HF-communicatie volledig uitvalt. Bij hogere Kp-indexwaarden (vanaf ongeveer 3) neemt de kans op aurora overigens toe.
De beste HF-condities op de hogere banden zijn dus te verwachten bij een hoge zonnefluxindex, een hoog zonnevlekkengetal en een lage Kp-index.
Over maximaal bruikbare frequentie (MUF) en kritische frequentie
De maximaal bruikbare frequentie (MUF) is de frequentie waarbij de verwachting is dat radiosignalen nog zullen reflecteren tegen de ionosfeer. Voor paden korter dan 3000 km zal de MUF lager zijn omdat de opstralingshoek steiler is, waardoor radiosignalen makkelijker door de ionosfeer heen dringen.
De frequentie waarbij nog reflectie optreedt terwijl de opstralingshoek 90 graden is (verticaal), heet de kritische frequentie.
Tom PC5D stelt het propagatienieuws samen. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit de volgende bronnen: het wekelijkse RSGB Propagation News, DX Info Centre, HF-Referat DARC, Poollicht.be, Make More Miles on VHF, Met Office en NOAA. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde. De audio-opname van deze ronde is terug te luisteren op a22.veron.nl
VERON