Propagatienieuws – week 25, 2022

PropagatienieuwsDeze week in Propagatienieuws:

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).

HF

Zoals verwacht is de zonnefluxindex (SFI) afgelopen week gedaald tot 115 op zaterdag, maar niet zo laag als deskundigen hadden voorspeld.

Terwijl het aantal zichtbare zonnevlekkengebieden op 19 juni nog negen bedroeg, kunnen er momenteel nog maar drie worden waargenomen, waarbij AR3038 het grootste en meest complexe gebied is. AR3038 bevindt zich in het noordwestelijke kwadrant van de zon en is in de loop der tijd merkbaar in omvang en complexiteit afgenomen.

HF-vooruitzichten

Voor de komende dagen verwacht NOAA dat de SFI nog iets verder zal dalen naar 110. De huidige 3 resterende zonnevlekkengroepen verwijderen zich van het zichtbare oppervlak van de zon. Een verdere daling van de SFI tot 100 later in de week is dan mogelijk. De geomagnetische condities zullen in de komende week over het algemeen rustig zijn. Zondag en maandag kruist de aarde een gebied met wat hogere plasmadichtheid vanwege een snelle zonnewind. De Kp-index kan oplopen tot 3. Dit alles verkleint de kans op bovengemiddelde DX-condities.

We zijn nu echt in het zomerseizoen voor HF-propagatie, met lagere maximaal bruikbare frequenties overdag, maar hogere in de nacht.

Sporadische-E blijft de meest voorkomende wijze van propagatie op de hogere banden, omdat de MUF van de F2-laag overdag doorgaans niet boven de 21 MHz uitkomt en ’s nacht ongeveer de 13 MHz haalt.

De 20m-band is momenteel ’s nachts niet continu open als gevolg van de lage zonneactiviteit. In de avond zullen er DX-mogelijkheden zijn op 17 en 14 MHz in de richting van het Caraïbisch gebied en Zuid-Amerika.

VHF en hoger

Het wat warme en vochtige weer heeft af en toe wat verhoogde tropocondities laten zien. Dit kan komende week nog steeds af en toe gebeuren, maar de weerkaarten kennen voorlopig veel onzekerheden. Met onweersbuien kan op sommige momenten regenscatter opduiken als propagatiemogelijkheid op de hogere GHz-banden.

Met de vele online weerradarkaartjes kan je de buien volgen terwijl ze zich ontwikkelen. Wanneer lagedruk gecentreerd is boven het land, kunnen de buien langduriger zijn en ’s nachts niet afnemen. Daardoor ziet deze periode er veelbelovender uit dan de gebruikelijke, wanneer voornamelijk overdag verspreide buien voorkomen.

Sporadische-E

Het Sporadische-E-seizoen is in volle gang, maar op een nogal ingetogen manier, aangezien de openingen vrij beperkt en vaak van korte duur zijn. De aanwezigheid van straalstromen op de weerkaarten is een goede indicator voor regio’s waar Es waarschijnlijker is en de komende week biedt in dat opzicht goede mogelijkheden.

Mocht Sporadische-E toch weinig voorkomen, dan zijn kennelijk andere parameters niet optimaal: de meteoreninput is bijvoorbeeld een cruciale component in de ontwikkeling van Es. Bekijk de dagelijkse Es-condities op de kaart van Propquest en lees ook het het Es-blog.

Meteoorscatter

De meteorenregens van juni – de Aretiden, Zeta-Perseiden, Beta-Tauriden en Juni-Bootiden – gaan door tot begin juli. Blijf die “regens” dus in de gaten houden.

EME

Met de maan op maximale declinatie op woensdag, zijn de EME-tijdvensters deze week lang. Vandaag, zondag 26 juni, staat de maan op zijn verste punt van de aarde (apogeum) en zijn de EME-padverliezen dus maximaal.

 

______

Over zonnefluxindex, zonnevlekkengetal en Kp-index

De zonnefluxindex (SFI) is een maat voor de ionisatiegraad van de ionosfeer. De SFI heeft een waardenbereik van 50 tot 300. Lage waarden signaleren doorgaans slechte of matige HF-condities en hoge juist goede (een hoge MUF). Tijdens de piek van een zonnevlekkencyclus meten we waarden van meer dan 200, met kortdurende uitschieters naar 300.

Het zonnevlekkengetal is een maat voor de activiteit van de zon. Ook nu geldt, hoe hoger de waarde, des te gunstiger voor de HF-propagatie (op hogere banden). De zonneactiviteit kan als volgt ingedeeld worden aan de hand van het zonnevlekkengetal: laag: 0-30, gematigd: 30-60, hoog: 60-90, zeer hoog: 90-120, intensief: > 120.

De Kp-index is een maat voor de magnetische fluctuaties in de ionosfeer. Lage waarden zijn gunstig voor de HF-propagatie. Vanaf een waarde van 2 beginnen HF-condities te degraderen. Boven de 5 is er sprake van ernstige verstoring en vanaf 7 kunnen zelfs radio-blackouts voorkomen, waarbij HF-communicatie volledig uitvalt. Bij hogere Kp-indexwaarden (vanaf ongeveer 3) neemt de kans op aurora overigens toe.

De beste HF-condities op de hogere banden zijn dus te verwachten bij een hoge zonnefluxindex, een hoog zonnevlekkengetal en een lage Kp-index.

Over maximaal bruikbare frequentie (MUF) en kritische frequentie

De maximaal bruikbare frequentie (MUF) is de frequentie waarbij de verwachting is dat radiosignalen nog zullen reflecteren tegen de ionosfeer voor paden van 3000 km. Voor paden korter dan 3000 km zal de MUF lager zijn omdat de opstralingshoek steiler is, waardoor radiosignalen makkelijker door de ionosfeer heen dringen.

De frequentie waarbij nog reflectie optreedt terwijl de opstralingshoek 90 graden is (verticaal), heet de kritische frequentie.

 

______

Tom PC5D stelt het propagatienieuws samen. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit de volgende bronnen: het wekelijkse RSGB Propagation News, DX Info Centre, HF-Referat DARC, Poollicht.be en Make More Miles on VHF. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde. De audio-opname van deze ronde is terug te luisteren op a22.veron.nl.