RSGB Propagation Study Committee richt pijlen op 10 meterband

Met de digitale mode FT8 kun je signalen ontvangen die voor het voor het oor zouden verdwijnen in de ruis of QRM. Met de komst van FT8 ging daarmee een verschijnsel op de 10 meterband ineens veel meer opvallen. Stations ontvingen signalen uit gebieden die eigenlijk in de “blinde zone” liggen; een gebied van ongeveer 150km tot 500km rondom de ontvanger. Welk propagatiemechanisme is hier aan het werk? Er zijn verschillende verklaringen. Maar om het zeker te weten, start er nu een onderzoek.

10 meter ook beïnvloed door tropo

In jaren van verhoogde zonneactiviteit is het mogelijk om op 10 meter met geringe middelen flinke afstanden te draaien. Volgens sommigen zou het “met slechts een breinaald en een paar watt” moeten kunnen. Buiten die jaren is het sporadische-E propagatie (Es) die vooral in de zomer, maar ook midwinter, de band levendig houdt. Weliswaar met shortskip van ca. 500km tot 2000km, maar heel af en toe ook een Es-multihop opening richting Noord Amerika of zelfs Japan. Maar de 10 meterband wordt ook beïnvloed door tropo. Niet de afstanden van duizenden kilometers zoals op VHF en UHF, maar afstanden tot 150km zijn zeker mogelijk.

Amateurs in het zuidwesten van Nederland die Groningen en Friesland werken

Er zijn aardig wat gevallen bekend van signalen op 10 meter die zich tot ver in die blinde zone voortplanten, waaronder ook in Nederland. Zo werken amateurs in het zuidwesten van Nederland, met amateurs in Groningen en Friesland. Amateurs in het westen van Nederland, worden in Engeland en over de grens tot in het Ruhrgebied gehoord. En dat op dagen van marginale zonneactiviteit, geen sporadische-E en geen significante tropo.

10 meter signaal over 229km, terwijl er geen ionosferische of troposferische condities waren.

Interessant genoeg om er een studie aan te wijden

Maar wat maakt die propagatie mogelijk? Toch misschien een vorm van backscatter of een andere vorm van scatter? Zorgt het weer dan toch voor dit effect op de 10 meterband? Of is er een mechanisme dat we helemaal nog niet kennen? De RSGB Propagation Study Committee vindt het in ieder geval interessant genoeg om er een studie aan te wijden, zo valt te lezen in RadCom, het maandblad van de RSGB. Daarin een interview met de voorzitter van de commissie, Steve Nichols GØKYA:

“Normally you would expect 10 metres to give contacts out to about 30-50 miles at best,” Steve said, “But these contacts, which are often fleeting, were over distances of about 150 miles. I also that they often appeared in the early mornings, but disappeared as the day progressed. We’ve had to wait for the Sporadic-E season to end to exclude Es as a possible propagation mode.”

Steve said that the likely propagation mode was tropospheric, although aircraft scatter or ionospheric scattering can’t be ruled out. Either way, it warrants closer examination.

Helpen door logs met data te delen

Amateurs worden door Steve uitgenodigd om hun logs met de commissie te delen. Hij schrijft:

To take part in the study, just log any UK stations heard via FT8 on 10 metres in excess of 100 miles, making a note of date, time, received SNR and the location of both you and the distant station. Please also include details of your antenna and any beam heading if applicable. Steve can then compare this with weather patterns and barometric information at the time.

PSKReporter.info and DXMaps.com can also be used to track contacts online. “We’d like to encourage new amateurs to take part as the reporting isn’t too onerous, but the information you supply could be invaluable,” Steve said. Steve can be contacted via email to psc DOT chairman AT rsgb DOT org DOT uk.

Op de vraag van de redactie of logs van Nederlandse stations bruikbaar zijn, meldt Steve dat die zeer welkom zijn. Voor amateurs in Nederland dus de moeite waard om hun data met Steve te delen. Het gaat dan om FT8 contacten op 10 meter tussen grofweg 150km en 500km. Zijn e-mailadres staat hierboven.