Propagatienieuws – week 17, 2024

Deze week in Propagatienieuws:

• HF: De komende dagen is er slechts een kleine kans op de komst van nog meer kleinere CME-invloeden;
• Tropo: Helaas, de kans op tropo is nihil ;
• Sporadische-E: de openingen heel kort kunnen zijn vroeg in het seizoen;
• Meteoorscatter ; geen info deze week;
• Auora: De zon is een beetje wakker geworden;
• EME: zondag de 28e, man op minimale declinatie .

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).

HF

De zonneactiviteit was de afgelopen dagen matig, met herhaaldelijk kleinere uitbarstingen van M-klasse zonnevlammens. Nadat het aantal actieve zonnevlekkengebieden soms 16 bereikte, neemt het momenteel weer af.

Door de rotatie van de zon draait een groter deel van de zonnevlekken voorbij de westelijke rand van de zon naar de achterkant van de zon. Sommige van de overgebleven grotere en complexere gebieden worden kleiner. Dit zou de komende dagen ook tot uiting moeten komen in het zogenaamde zonnevlekkengetal (SN). Dit bereikte donderdag een vrij hoge waarde van 283 en is sindsdien gedaald tot onder de 200 eenheden. Het is echter goed om te onthouden hoe dit getal tot stand is gekomen: het is de som van het aantal individuele vlekken en het aantal vlekgroepen vermenigvuldigd met 10. Dit werd geïntroduceerd door Rudolf Wolf in 1849, toen de Zwitserse astronoom de leiding had over de universiteitssterrenwacht van Zürich. Het observatorium was in die tijd toonaangevend op het gebied van zonneobservatie. Bijvoorbeeld, 133 individuele vlekken in 15 groepen is gelijk aan 133 plus het product van 10 keer 15, dus 133 + 150, wat een relatief zonnevlekkengetal van 283 oplevert. Het aardmagnetisch veld was deze week nogal wisselvallig. Terwijl de k-index afgelopen weekend 6 bereikte, lokaal zelfs 7, werd het gedurende de week af en toe erg rustig, ondanks de vele coronale massa-ejecties (CME’s) die de aarde grotendeels misten.

HF Propagatie vooruitzichten 

De komende dagen is er slechts een kleine kans op de komst van nog meer kleinere CME-invloeden. Elke CME kan echter gecombineerd worden met opkomende snelle zonnewinden, zodat er actieve tot licht stormachtige perioden kunnen ontstaan. De oorzaak van de verhoogde zonnewinden zijn coronale gaten op lagere zonbreedtegraden. Voor de komende week als geheel verwacht de NOAA een magnetisch rustige algemene situatie. De zonneflux vertoont ook een dalende trend in de voorspellingen van de Amerikaanse luchtmacht, waarbij waarden tussen 150 en 130 worden verwacht.  Aangezien de ionosfeer meestal traag reageert op deze verandering, zullen de propagatieomstandigheden echter niet significant veranderen. 15 meter is waarschijnlijk de beste band voor DX; 12 en 10m kunnen ook kortere openingen laten zien als het aardmagnetisch veld rustig blijft. De 20 meter band ontwikkelt zich langzaam maar zeker tot een 24-uurs band, ook hier onder de beperking dat het magnetisch veld van de aarde rustig blijft.

VHF en EME

Tropo

Voorlopig blijven de lagedrukgebieden het weerbeeld bepalen. Voor de tropocondities maakt het niet veel uit waar deze liggen; de kans op tropo is nihil. Voor de buien s de ligging wel van belang, Regenscatter mogelijkheden zijn voorlopig beperkt.

Sporadische-E

Sporadisch-E produceert meestal een paar vroege openingen in mei voor de piek in juni. Controleer de DX-clusters laat in de namiddag of vroeg in de avond aangezien de openingen heel kort kunnen zijn vroeg in het seizoen. Begin op de 10m-band en schakel over naar de 6m-band als er short skip binnen Europa is. Digitale modi zijn gevoeliger, dus kijk naar FT8-rapporten om te zien waar de kansen het grootst zijn.

Op de blogspot van EI7GL staat een opmerkelijk bericht van Trans-Equatorial Propagation (TEP) op 70 cm tussen A65BR (UAE) en FR4OO (Reunion Island) op 23 april. Eerder was al gebleken dat dit pad TEP op 2m mogelijk maakt. De gebruikte mode op 70 cm was Q65

[ https://ei7gl.blogspot.com/2024/04/5000km-tep-opening-on-432-mhz-band-in.html ]

Aurora

De zon is een beetje wakker geworden een paar aurora flutter signalen op de LF-banden suggereren dat we het nog niet moeten opgeven voor deze lente. Houd zoals gewoonlijk in de gaten of de Kp-index boven de 5 komt (maar niet in de komende dagen te verwachten).

Meteoorscatter

Geen Info deze week

EME

Voor EME-operators staat de maan zondag de 28e, op minimale declinatie, wat betekent dat we de komende week korte maanvensters zullen hebben. Padverliezen nemen af maar het perigeum, wanneer de maan op haar dichtste punt staat, is nog meer dan een week weg. 144MHz hemelruis is hoog dit weekend, eindigend op 28 april, maar daalt naar laag tegen het einde van de komende week.

---

Over zonnefluxindex, zonnevlekkengetal en Kp-index

De zonnefluxindex (SFI) is een maat voor de ionisatiegraad van de ionosfeer. De SFI heeft een waardenbereik van 50 tot 300. Lage waarden signaleren doorgaans slechte of matige HF-condities en hoge juist goede (een hoge MUF). Tijdens de piek van een zonnevlekkencyclus meten we waarden van meer dan 200, met kortdurende uitschieters naar 300.

Het zonnevlekkengetal is een maat voor de activiteit van de zon. Ook nu geldt, hoe hoger de waarde, des te gunstiger voor de HF-propagatie (op hogere banden). De zonneactiviteit kan als volgt ingedeeld worden aan de hand van het zonnevlekkengetal: laag: 0-30, gematigd: 30-60, hoog: 60-90, zeer hoog: 90-120, intensief: > 120.

De Kp-index is een maat voor de magnetische fluctuaties in de ionosfeer. Lage waarden zijn gunstig voor de HF-propagatie. Vanaf een waarde van 2 beginnen HF-condities te degraderen. Boven de 5 is er sprake van ernstige verstoring en vanaf 7 kunnen zelfs radio-blackouts voorkomen, waarbij HF-communicatie volledig uitvalt. Bij hogere Kp-indexwaarden (vanaf ongeveer 3) neemt de kans op aurora overigens toe.

De beste HF-condities op de hogere banden zijn dus te verwachten bij een hoge zonnefluxindex, een hoog zonnevlekkengetal en een lage Kp-index.

Over maximaal bruikbare frequentie (MUF) en kritische frequentie

De maximaal bruikbare frequentie (MUF) is de frequentie waarbij de verwachting is dat radiosignalen nog zullen reflecteren tegen de ionosfeer. Voor paden korter dan 3000 km zal de MUF lager zijn omdat de opstralingshoek steiler is, waardoor radiosignalen makkelijker door de ionosfeer heen dringen.

De frequentie waarbij nog reflectie optreedt terwijl de opstralingshoek 90 graden is (verticaal), heet de kritische frequentie.

 

 

---

Tom PC5D stelt het propagatienieuws samen. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit de volgende bronnen: het wekelijkse RSGB Propagation News, DX Info Centre, HF-Referat DARC, Poollicht.be, Make More Miles on VHF, Met Office en NOAA. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde. De audio-opname van deze ronde is terug te luisteren op a22.veron.nl