Propagatienieuws - week 14, 2024

Deze week in Propagatienieuws:

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).

HF

De dalende trend in de zonnefluxindex is uitgekomen, met als tijdelijk dieptepunt een waarde van 111 op afgelopen woensdag. Het actieve gebied 3615 nam op 1 april afscheid met een laatste M-vlam, en sindsdien is het rustig op de zon. Dinsdag, woensdag en donderdag waren de eerste dagen sinds eind 2022 zonder een enkele C-, M- of X-vlam. Dit is een duidelijke indicatie van afnemende zonneactiviteit.

De laatste keer dat we zo weinig activiteit hadden was in november 2022, en met een flux onder 120 gaat de 10-m band slechts af en toe open.

Dit komt ook omdat de MUF niet meer zo sterk stijgt door het seizoen, hij gaat nog net over de 30 MHz, maar dit heeft al geleid tot merkbaar kortere openingstijden op 10 meter. Vier weken geleden opende de band betrouwbaar kort na zonsopgang, maar nu duurt het bijna tot het middaguur en gaat dan eerder dicht.

HF Propagatie vooruitzichten

Dit betekent echter niet dat de activiteitscyclus nu ten einde loopt. Integendeel, de zonneactiviteit vertoont nu weer een uitgesproken op en neer met een periode van twee tot vijf weken. Voor de komende week wordt daarom een toename verwacht, zij het nog bescheiden. NOAA en USAF verwachten een zonnefluxindex van 120 tot 140 en een lage Kp-index tot 2. De bovenste banden zullen daarom allemaal open zijn, maar 10 meter zal niet langer open zijn van zonsopgang tot zonsondergang. Propagatie op de hogere HF-banden heeft zich verplaatst van Noord-Amerika naar noord-zuid paden, met name naar Zuid-Afrika en Zuid-Amerika.

20 meter bleef eind maart voor het eerst dit jaar de hele nacht bruikbaar. Dankzij het onrustige magnetische veld van de aarde en de afnemende zonneactiviteit was dit maar van korte duur, maar het geeft al wel de trend aan voor de komende weken en maanden. In elk geval is het genoeg voor 30 meter ’s nachts, op voorwaarde dat het magnetisch veld van de aarde rustig blijft. En dat zou de komende dagen inderdaad het geval moeten zijn.

VHF en EME

Tropo

Er zijn meldingen van trans-equatoriale QSO’s op 144MHz van Zuidelijk Afrika naar de zuidelijke Middellandse Zee, maar in onze regio kunnen we hier alleen maar over dromen als gevolg van onze noordelijke ligging.

https://ei7gl.blogspot.com/2024/04/day-6-tep-opening-on-144-mhz-from.html en https://ei7gl.blogspot.com/2024/04/tep-opening-on-144-mhz-band-from-japan.html

Een combinatie van een lagedrukgebied ten westen van Schotland en een hogedrukgebied boven Italië stuurt lucht uit het zuidwesten. Voor tropo levert dit slecht enkele kleinere en kortdurende gebieden met redelijke condities op. Wel zijn er wat gebieden met neerslag en dus mogelijkheden voor regenscatter.

Sporadische-E

Er zijn momenteel veel contacten op de 6 meterband via trans-equatoriale propagatie; van Sporadische-E is echter nog niet veel te zien, maar dat zal de komende weken zeker veranderen. Het is een goed moment om een vroege blik te werpen op de sporadische-E vooruitzichten voordat het echt druk wordt. Enkele achtergrondregels die kunnen helpen zijn om propquest.nl te gebruiken om te zien waar de straalstromen zich bevinden, aangezien sporadische-E-propagatie vaak geassocieerd wordt met turbulentie in regio’s met straalstroomactiviteit. Zoek dan naar een relatief lage Kp-index. De andere hoofdregels hebben te maken met timing. Meestal zijn er twee vensters met goede kansen, een in de ochtend en een tweede in de late namiddag of vroege avond. Aan het begin van het seizoen zijn deze echter bij benadering.

Sporadische-E begint op de lagere banden zoals 10m en breidt zich, als het sterk genoeg is, geleidelijk uit naar de hogere banden. De 10 en 6m banden zijn waarschijnlijk de banden die deze maand gecontroleerd moeten worden.

Aurora

Tip: Het Tonight@8 webinar van maandag 8 april is gewijd aan aurora. Whitham Reeve zal kijken naar hoogfrequente noorderlichtreflecties die zijn waargenomen bij Anchorage in Alaska in de Verenigde Staten van Amerika. De presentatie zal een overzicht bevatten van vroege onderzoeken en concepten die ten grondslag liggen aan de waarnemingen van aurora reflecties en instrumentatie. Het zal ook een selectie van spectrumbeelden uit 2020 bevatten die aurora reflecties laten zien. Het webinar is te volgen op het RSGB YouTube kanaal of het speciale BATC-kanaal. Ga voor meer informatie naar de RSGB-website op rsgb.org/webinars.

Meteoorscatter

Meteorenverstrooiing is nog steeds de beste optie met random meteoren voor zonsopgang, maar we komen dichter bij de Lyridenregen van april later deze maand. De zonneactiviteit is de laatste tijd wat afgezwakt, met voorlopig te lage Kp waarden voor aurora. Kijk uit naar fladderige signalen op de HF- of VHF-banden, gebruik de verschillende clusters of sla de frequentie van een van de noordelijke bakens op in het geheugen van je ontvanger.

EME

Voor EME-operators wordt de declinatie van de Maan weer positief op zondag, wat ook het perigeum van de Maan is, zijn dichtste punt bij de Aarde, dus we zullen verlengende Maanvensters zien, toenemende elevatie en lage padverliezen. 144MHz hemelruis is laag tot de totale zonsverduistering van maandag, daarna matig voor de rest van de week.

Over zonnefluxindex, zonnevlekkengetal en Kp-index

De zonnefluxindex (SFI) is een maat voor de ionisatiegraad van de ionosfeer. De SFI heeft een waardenbereik van 50 tot 300. Lage waarden signaleren doorgaans slechte of matige HF-condities en hoge juist goede (een hoge MUF). Tijdens de piek van een zonnevlekkencyclus meten we waarden van meer dan 200, met kortdurende uitschieters naar 300.

Het zonnevlekkengetal is een maat voor de activiteit van de zon. Ook nu geldt, hoe hoger de waarde, des te gunstiger voor de HF-propagatie (op hogere banden). De zonneactiviteit kan als volgt ingedeeld worden aan de hand van het zonnevlekkengetal: laag: 0-30, gematigd: 30-60, hoog: 60-90, zeer hoog: 90-120, intensief: > 120.

De Kp-index is een maat voor de magnetische fluctuaties in de ionosfeer. Lage waarden zijn gunstig voor de HF-propagatie. Vanaf een waarde van 2 beginnen HF-condities te degraderen. Boven de 5 is er sprake van ernstige verstoring en vanaf 7 kunnen zelfs radio-blackouts voorkomen, waarbij HF-communicatie volledig uitvalt. Bij hogere Kp-indexwaarden (vanaf ongeveer 3) neemt de kans op aurora overigens toe.

De beste HF-condities op de hogere banden zijn dus te verwachten bij een hoge zonnefluxindex, een hoog zonnevlekkengetal en een lage Kp-index.

Over maximaal bruikbare frequentie (MUF) en kritische frequentie

De maximaal bruikbare frequentie (MUF) is de frequentie waarbij de verwachting is dat radiosignalen nog zullen reflecteren tegen de ionosfeer. Voor paden korter dan 3000 km zal de MUF lager zijn omdat de opstralingshoek steiler is, waardoor radiosignalen makkelijker door de ionosfeer heen dringen.

De frequentie waarbij nog reflectie optreedt terwijl de opstralingshoek 90 graden is (verticaal), heet de kritische frequentie.

Tom PC5D stelt het propagatienieuws samen. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit de volgende bronnen: het wekelijkse RSGB Propagation News, DX Info Centre, HF-Referat DARC, Poollicht.be, Make More Miles on VHF, Met Office en NOAA. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde. De audio-opname van deze ronde is terug te luisteren op a22.veron.nl

Propagatienieuws – week 14, 2024