Propagatienieuws – week 13, 2023

PropagatienieuwsDeze week in Propagatienieuws:

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).

HF

Na de grote magnetische storm van vorig weekend, herstelde de ionosfeer zich sneller dan verwacht. Op zondag 26 maart ging de 10-meterband weer open. De rest van de week was onopvallend, tot woensdag een X1.24-flare om 02:32 UTC leidde tot een radio-blackout van een uur boven Azië. Dit was de zevende grote zonnevlam sinds het begin van 2023. De zon heeft nu het totaal van 2022 geëvenaard, en het is pas maart!

Ondanks bijna een dozijn zonnevlekken was de zon aan het eind van de week vrij rustig met een zonnefluxindex (SFI) die wat is afgenomen tot 129 op zaterdag. Er waren wel effecten merkbaar van een stroom van deeltjes afkomstig van een coronaal gat. Hierbij bereikte de zonnewind snelheden van meer dan 600 km per seconde, wat resulteerde in geïsoleerde geomagnetische stormperioden die de de poolgebieden negatief beïnvloedden.

HF-vooruitzichten

Dit weekend neemt de zonnewind weer iets toe tot boven de 500 km/s. Het materiaal stroomt uit een relatief klein coronaal gat in de zonneatmosfeer, maar het bevindt zich op de evenaar en is zeer aardgericht. De snelheid op zich heeft beperkte invloed, zodat de omstandigheden tijdens het weekend grotendeels rustig zouden moeten zijn met een Kp-index van circa 3. Tijdens de komende week zal de aarde echter opnieuw onder invloed komen van coronale gaten, met als gevolg het risico van krachtige tot turbulente geomagnetica.

Voor de komende dagen verwacht NOAA een SFI van circa 125. De maximaal bruikbare frequentie zal in de loop van de dag 28 MHz en hoger bereiken en in de nacht dalen tot waarden rond 10 MHz, zodat 7 MHz en lager betrouwbaar zal zijn voor DX-verkeer.

VHF en hoger

Tropo

In de komende dagen wordt het weer in onze regio bepaald door een hogedrukgebied boven Zuid-Zweden en Denemarken. Hierdoor stroomt drogere lucht toe. Wat verder naar het westen neemt de kans op verhoogde tropocondities op maandag toe. Voor een groot deel van Nederland zal dat gebied te ver weg liggen om er van te profiteren.

Meteoor- en regenscatter

Voor meteorscatter blijft het voorlopig behelpen met random meteoren rond zonsopgang.

Door het hogedrukgebied worden buien op afstand gehouden en daardoor is de kans op regenscatter erg klein.

Aurora

Op zaterdagochtend is er een C6.7 zonnevlam geweest. Tijdens het schrijven van dit propagatienieuws is nog niet bekend of de effecten op aarde voldoende zijn om de Kp-index op maandag te verhogen. Pas als de Kp-index 5 of meer bereikt neemt de kans op aurora propagatie toe. Kijk daartoe bijvoorbeeld op Poollicht.be.

Sporadische-E

Het Sporadic-E seizoen nadert snel, typisch vanaf midden april op 10m. Als er voor die tijd iets gebeurt, kijk dan op de website propquest.co.uk voor het tabblad Es-blog, dat de straalstromen van de huidige dag laat zien en misschien een aanwijzing geeft voor de locatie van het reflectiegebied.

EME

De maandeclinatie is positief tot woensdag, dus nog voldoende tijd voor QSO’s. Perigeum was afgelopen donderdag, dus padverliezen nemen nu af. 144MHz-hemelruis is laag, en stijgt langzaam gedurende de week.

 

 


Over zonnefluxindex, zonnevlekkengetal en Kp-index

De zonnefluxindex (SFI) is een maat voor de ionisatiegraad van de ionosfeer. De SFI heeft een waardenbereik van 50 tot 300. Lage waarden signaleren doorgaans slechte of matige HF-condities en hoge juist goede (een hoge MUF). Tijdens de piek van een zonnevlekkencyclus meten we waarden van meer dan 200, met kortdurende uitschieters naar 300.

Het zonnevlekkengetal is een maat voor de activiteit van de zon. Ook nu geldt, hoe hoger de waarde, des te gunstiger voor de HF-propagatie (op hogere banden). De zonneactiviteit kan als volgt ingedeeld worden aan de hand van het zonnevlekkengetal: laag: 0-30, gematigd: 30-60, hoog: 60-90, zeer hoog: 90-120, intensief: > 120.

De Kp-index is een maat voor de magnetische fluctuaties in de ionosfeer. Lage waarden zijn gunstig voor de HF-propagatie. Vanaf een waarde van 2 beginnen HF-condities te degraderen. Boven de 5 is er sprake van ernstige verstoring en vanaf 7 kunnen zelfs radio-blackouts voorkomen, waarbij HF-communicatie volledig uitvalt. Bij hogere Kp-indexwaarden (vanaf ongeveer 3) neemt de kans op aurora overigens toe.

De beste HF-condities op de hogere banden zijn dus te verwachten bij een hoge zonnefluxindex, een hoog zonnevlekkengetal en een lage Kp-index.

Over maximaal bruikbare frequentie (MUF) en kritische frequentie

De maximaal bruikbare frequentie (MUF) is de frequentie waarbij de verwachting is dat radiosignalen nog zullen reflecteren tegen de ionosfeer voor paden van 3000 km. Voor paden korter dan 3000 km zal de MUF lager zijn omdat de opstralingshoek steiler is, waardoor radiosignalen makkelijker door de ionosfeer heen dringen.

De frequentie waarbij nog reflectie optreedt terwijl de opstralingshoek 90 graden is (verticaal), heet de kritische frequentie.

 

 


Tom PC5D stelt het propagatienieuws samen. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit de volgende bronnen: het wekelijkse RSGB Propagation News, DX Info Centre, HF-Referat DARC, Poollicht.be en Make More Miles on VHF. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde. De audio-opname van deze ronde is terug te luisteren op a22.veron.nl.