1929-2019: 90 jaar radiozendexamens in Nederland

90 jaar radiozendexamens

Op 19 augustus is het 90 jaar geleden dat het eerste examen plaatsvond voor het verkrijgen van een persoonlijke zendmachtiging. Dit was de afsluiting van een lang proces dat in principe in 1908 begon.

Een uitgebreid verhaal hierover staat in Electron van de maand augustus.

De eerste radiozendexamens

Aan het eerste examen namen met succes vier amateurs deel. Tot aan het eind van 1929 hebben in totaal 57 kandidaten deelgenomen. Slechts 39 daarvan slaagden. Dat is een slagingspercentage van slechts 68,4 %.

De examens werden in principe in Den Haag afgenomen. Een uitzondering daarop is in het genoemde artikel te lezen.

De eerste kandidaat die opging was OM Frits Brouwer uit Den Haag. Hij krijgt de call PAøBZ. Vanwege de bijzondere nieuwswaarde berichtte de krant, De Telegraaf, over het examen en maakte bijgaande foto. OM Brouwer kreeg de foto en gebruikte deze lange tijd als QSL-kaart. De foto toont behalve de kandidaat ook de examencommissie zoals die door de toenmalig PTT was samengesteld.

De leden van de examencommissie zijn van links naar rechts:

• A.J. van Gilse, lid van de NVIR, de latere PA0BG
• H. Lels, lid van de NVIR, de latere PA0RA
• G. Emmerik, PTT (was tevens ondervoorzitter van de examencommissie)
• R.P. Wirix, lid van de NVIR, de latere PA0RW
• P. de Groen, PTT
• J.Th. Terborg, PTT

Geconstateerd kan worden dat de examencommissie bestond uit medewerkers van de PTT en leden van de NVIR (een van de drie vooroorlogse radioverenigingen). Deze samenstelling heeft tot het moment van het afschaffen van de examencommissie in 2008 zo bestaan.

Rond de examenkandidaat staan diverse technische attributen zoals een spoel, een morseschrijver en een aantal seinsleutels. De kandidaat is, gelet op het feit dat hij een koptelefoon opheeft, bezig met het nemen van Morseseinen. Voorzover bekend was de sein- en opneemsnelheid 8 woorden per minuut.

Het betreft hier dus een gecombineerd examen, te weten techniek en Morseseinen. Het deel wetgeving zal ook toen een deel van het examen zijn geweest.

Na de oorlog is men overgegaan van een mondeling examen naar een schriftelijke examen over de techniek en wetgeving. Het Morse-examen kon in een later stadium worden afgelegd. Toen was het helaas nog niet mogelijk om, ter gelegenheid van deze mijlpaal, een aanpassing van de roepletters aan te vragen.

De foto is beschikbaar gesteld door G. Nieboer (PA0U) en maakt deel uit van zijn collectie historische QSL-kaarten.

 

door Remy F.G. Denker, PA0AGF