Zonnevlekkencyclus 25 op stoom, al 56 dagen zonnevlekken

SWAP van PROBA2 (proba2.sidc.be)

Al meer dan 56 dagen op rij zijn er zonnevlekken te zien. Zo’n lange ruk is al sinds september 2017 niet meer gezien. Ook zijn de meeste zonnevlekken van cyclus 25, dus niet van de voorgaande cyclus. Daarnaast is het totale oppervlak van de zonnevlekken sinds mei 2019 niet zo groot geweest. Daarmee lijkt zonnevlekkencyclus 25 op stoom te komen. En mogen we weer hopen op betere condities op de HF-banden.

De zon is actiever dan je denkt tijdens minimum

In Metsähovi, Finland staat een 14-meter radiotelescoop. Daarmee houdt het Metsähovi Radio Observatory al vele jaren de zon en andere ruimteobjecten in de gaten. Juha Kallunki, Merja Tornikoski and Irene Björklund, onderzoekers aan het Metsähovi Radio Observatory publiceerden recent hun bevindingen. In Solar Physics staan hun observaties van het zonneminimum, voor het eerst systematisch bestudeerd. Ze vergeleken hiervoor radiodata van hun eigen instituut met satellietdata in het UV-gebied. De zonnekaarten vertoonden oplichtingen in de radiosignalen. Daarvoor vonden ze drie verklaringen.

Gaten in de corona

Metsähovi Radio Observatory solar map

In de eerste plaats zagen ze het radiosignaal oplichten in de polaire gebieden van de zon. Deze konden geïdentificeerd worden als coronale gaten, gaten in de buitenste atmosfeer van de zon. Zonnewind vanuit coronale gaten, die deeltjes meevoeren zijn verantwoordelijk voor aurora-verschijnselen. In de tweede plaats vonden ze sterkere radiosignalen daar waar heet materiaal door de zon werd weggeslingerd. En als laatste vonden ze een correlatie met sterke magnetische velden. Ook waren er oplichtingen, waarvoor de onderzoekers nog geen verklaring vonden. Daarvoor is meer onderzoek nodig.

Kan het minimum iets over het maximum voorspellen?

Nu het minimum beter in kaart is gebracht rijst de vraag of hiermee voorspellingen over de volgende periode gedaan kunnen worden. Is bijvoorbeeld de intensiteit van het maximum voorspelbaar? Tenslotte had elke van de voorafgaande vier zonnevlekkencycli een maximum lager dan de voorgaande cyclus. Omdat de activiteit van de zon onder andere gepaard gaat met zonnestormen is het voorspellen van de zon belangrijk. Tenslotte zijn we tegenwoordig met onze vele netwerken en electronica veel kwetsbaarder voor een grote zonnestorm. Maar intussen lijkt zonnevlekkencyclus 25 op stoom!

Toch groter maximum dan verwacht?

Voorspellen blijft moeilijk. Maar nu is er een groep wetenschappers, die voorspellen dat het komende zonnevlekkenmaximum ongekend groot gaat worden! De wetenschappers komen van onder andere het National Center for Atmospheric Research in de VS en het Centre for Fusion, Space and Astrophysics van de University of Warwick in Coventry, VK. Daarnaast is ook het NASA Goddard Space Flight Center en het Centre for the Analysis of Time Series in Londen betrokken. Samen hebben ze een nieuwe analyse gedaan.

Rode punten: maximum volgens dit model, paarse punt: voorspelling maximum cyclus 25, groene punt: voorspelling door Panel

Met een discrete Hilbert transformatie van maandelijkse zonnevlekkenaantallen over 270 jaar hebben ze een relatie gelegd tussen de terminator en de hoogte van het daaropvolgende maximum. Op grond daarvan voorspellen zij een record-hoog maximum van de zonnevlekken voor cyclus 25. Dit staat in schril contrast met de voorspelling van het mede door de NASA voorgezeten Solar Cycle 25 Prediction Panel. Die verwachten namelijk dat het maximum vergelijkbaar is met dat van cyclus 24. Over een paar jaar zullen we weten wie gelijk heeft. Intussen kunnen we ons verheugen op betere condities.

Bronnen: