Berichten

Zonnevlammen en het Carrington-evenement

/in /door
Zonnevlammen en het Carrington-evenement

Deze gesplitste afbeelding toont het verschil tussen een actieve zon tijdens een eerder zonnemaximum (aan de linkerkant, vastgelegd in april 2014) en een stille zon tijdens zonneminimum (aan de rechterkant, vastgelegd in december 2019). Credits: NASA/SDO

In deel 1 en deel 2 van ons drieluik over zonnevlammen hebben we theorie en praktijk van de Dopplermetingen besproken. In dit derde deel sluiten we af met achtergrondinformatie over dit bijzondere natuurfenomeen.

Een zonnevlam is een grote explosie op de zon die plaatsvind wanneer de opgeslagen energie in verstrengelde magnetische velden (meestal boven zonnevlekken) plotseling vrijkomt. Zonnevlammen produceren een uitbarsting van straling over het elektromagnetisch spectrum, van radiogolven tot röntgenstraling en gammastralen.

De energie die vrijkomt heeft het equivalent gelijk aan miljoenen atoombommen die gelijktijdig ontploffen. Zonnevlammen komen het meest frequent voor wanneer de zon erg actief is.

Lees meer

Crowdsourced Dopplermetingen van tijdstandaardstations

/in /door
Crowdsourced Dopplermetingen van tijdstandaardstations

Dr. Kristina Collins, KD8OXT

In deel 1 van ons drieluik over zonnevlammen is te lezen dat deze een Dopplereffect veroorzaken in radiosignalen welke tegen de ionosfeer reflecteren. In dit tweede deel duiken we wat dieper in op de wetenschap. Het artikel “Crowdsourced Dopplermetingen van tijdstandaardstations die de variabiliteit van de ionosfeer aantonen” is hiervoor de basis. Hoofdauteur Dr. Kristina Collins, KD8OXT, publiceerde dit in het “Earth System Science Data” tijdschrift.

Voor haar onderzoek heeft ze gebruik gemaakt van het “Grape persoonlijk ruimteweerstation“. Dit is een goedkope ontvanger voor HF (3-30 MHz). Deze ontvanger is ontworpen om precisiemetingen te doen aan signalen die worden ontvangen van frequentiestandaardstations zoals WWV, WWVH en CHU.

Lees meer

Zonnevlammen detecteren via signalen van frequentiestandaardstations

/in /door

Zonnevlammen detecteren via signalen van frequentiestandaardstations

Plotselinge veranderingen in de ionosfeer door zonnevlammen of zelfs zonsopgang/ondergang kunnen de frequentie van stations zoals WWV een Doppler verschuiving geven. Afbeelding credit: Collins et al (2021) [Oorspronkelijke afbeelding via HamSci en SpaceWeather.com].

Over de hele wereld experimenteren wetenschappers, en ook vele radioamateurs, voortdurend met nieuwe methodes om zonnevlammen te detecteren. Eén van de meest bekende manieren hiervoor is de “Dopplerverschuivingsmethode“.

Brian Curtis uit Michigan demonstreerde deze techniek op 20 juni 2023, toen de zon een krachtige X-klasse zonnevlam produceerde. Op “The SWLing Post” werd hier aandacht aan besteed naar aanleiding van een uitvoerig artikel van SpaceWeather.

Dus aanleiding genoeg om dieper in deze fascinerende materie te duiken. En wel met een drieluik over zonnevlammen. Vandaag deel 1.

Lees meer

Coronale massa-ejectieWikipedia

Onderzoek naar massale zonnestormen uit de oudheid

/in /door
Coronale massa-ejectie

Coronale massa-ejectie (foto: Wikipedia)

Onderzoek naar massale zonnestormen uit de oudheid toont aan dat we ons moeten voorbereiden op de volgende massale zonnestorm. Talrijke krachtige zonnevlammen van de X-klasse deden zich afgelopen herfst voor toen de activiteit van zonnecyclus 25 aantrok. Jon Jones, N0JK, behandelde deze gebeurtenis in zijn QST-column, “The World Above 50 MHz”. In het februarinummer wees hij er namelijk op dat “er krachtiger zonnevlammen dan deze hebben plaatsgevonden. Bijvoorbeeld de Carrington-gebeurtenis van 1859, waarbij poollicht werd gezien in de Stille Zuidzee en in Cuba, en elektrische branden ontstonden.”

Lees meer

Al 15 maanden meer zonnevlekken dan voorspeld in zonnecyclus 25

/in /door

Al 15 maanden meer zonnevlekken dan voorspeld in zonnecyclus 25Een internationaal panel van experts gecoördineerd door de NOAA en NASA, waaraan ook SILSO heeft bijgedragen, heeft op 5 april 2019 een voorlopige prognose voor Solar Cycle 25 uitgebracht. Maar al 15 maanden zijn er meer zonnevlekken dan voorspeld in zonnecyclus 25. Op basis van een compilatie van meer dan 60 prognoses gepubliceerd door verschillende teams, bereikte het panel een consensus. Die gaf aan dat cyclus 25 hoogstwaarschijnlijk een piek zal bereiken tussen 2023 en 2026 met een maximaal aantal zonnevlekken tussen 95 en 130. Maar voorlopig doet de zon dus meer. Tenslotte is over het onstaan van zonnevlekken en de zonnecyclus nog weinig bekend. Daarom zijn er ook andere theorieën, die tot andere voorspellingen komen.

Lees meer

Logo kort radioamateurnieuwsVERON

Kort radioamateurnieuws – week 40, 2021

/in , /door

Logo kort radioamateurnieuwsDeze week in ‘Kort radioamateurnieuws’:

  1. RF-webinar op zondag 17 oktober over de lusantenne,
  2. Video bij Tonight@8 over het bouwen en het gebruik van spraakrepeaters,
  3. Video bij DARC over het ontstaan van zonnevlekken,
  4. DX-peditie naar Papegaaieneiland (15 – 18 oktober)

Lees meer

Voorspelling zonnecyclus 25 aangepast

/in /door

voorspelling zonnecyclus 25 aangepast.Heliofysici van het NASA High Altitude Observatorium (Universiteit van Colorado) hebben de voorspelling voor zonnecyclus 25 aangepast.
Dat staat in een rapport van Ricky Egeland, een zonnefysicus van de NASA Space Radiation Analysis Group. Volgens hem zal de piek van zonnecyclus 25 nu 195 ± 17 bedragen. Dat is gebaseerd op de nieuwe schaal voor het berekenen van het afgevlakte zonnevlekgetal (SSN). Ter referentie: zonnecyclus 21 piekte op een SSN van 233 (nieuwe schaal). Zonnecyclus 23 piekte bijvoorbeeld op een SSN van 180 (nieuwe schaal).

Lees meer