Propagatienieuws – week 6, 2023
Deze week in Propagatienieuws:
- HF: Goede mogelijkheden. MUF overdag ruim boven de 30 MHz. ’s Nachts dalend naar 6 tot 8 MHz;
- Tropo: komende dagen verhoogde tropocondities;
- Meteoorscatter: uitsluitend random meteoorscatter mogelijk rond zonsopkomst;
- F2-openingen: kansen op de lage VHF-banden, 40 MHz en misschien ook 50 MHz;
- EME: komende week korte EME-tijdvensters en geringe EME-padverliezen.
Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).
HF
De dip in de zonneactiviteit in de laatste twee weken lijkt voorbij. In die periode daalde de zonnefluxindex (SFI) van 234 naar 134 eenheden. Daarmee daalde ook de MUF, maar deze bleef overdag nog steeds boven 30 MHz, zodat de daling van de zonneactiviteit nauwelijks invloed had op de propagatiecondities op de hogere banden.
Intussen is de zonnefluxindex weer rond de 205, met afwisselend C- en M-vlammen.
De sterkste M-vlam van de afgelopen dagen bereikte 6,3 eenheden om ongeveer 23:00 UTC op 7 februari. Geen van deze uitbarstingen is naar de aarde gericht, waardoor we geen last hebben gehad van uitbarstingen van coronale massa en de gevolgen daarvan.
Alle HF banden waren goed bruikbaar, ook op de lagere banden. Rustige geomagnetische omstandigheden met Kp-indexwaarden tussen 0 en 3 zorgden vorig weekend voor verrassingen. VK2GR was zondagavond met signalen tot S7 op 160 en 80 meter te horen. Op zondagochtend rond 09:00 UTC was K7HP uit Arizona bereikbaar op 40 meter.
De zonnewind is vrij actief geweest: twee coronale gaten CH74 en CH75 zorgden voor lange perioden met een negatieve Bz en snelheden tot 600 kilometer per seconde. Daardoor bleef de Kp-index relatief hoog, dagenlang rond de 3,5.
HF-vooruitzichten
Voor de komende dagen verwacht NOAA een zonnefluxindex (SFI) rond 200 en grotendeels rustige geomagnetica en een Kp-index van 2. Er zullen voortdurende DX-mogelijkheden zijn op alle banden, met een MUF3000 die overdag ruim 30 MHz haalt. In de nacht neemt de MUF af naar 6 tot 8 MHz, zodat 7 MHz in de tweede helft van de nacht minder betrouwbaar wordt.
Tip van DF5JL: wie een actueel overzicht van de vermeerderingsomstandigheden wil hebben, kan op internet HamDXMap van F5UII bezoeken. HamDXMap is een webapplicatie die MUF-kaarten, foF2-kaarten en Aurora overzichtelijk weergeeft. Je kan kiezen tussen een wereldbolprojectie en verschillende andere kaartprojecties.
VHF en hoger
Tropo
Net als vorige week schuift ook in de komende dagen een groot hogedrukgebied over Duitsland naar het oosten. Voor de komende dagen tonen de kaarten op DX Info Center uitgebreide gebieden met soms erg sterke tropocondities die langzaam over Denemarken het hogedrukgebied volgen.
Meteoor- en regenscatter
Door de hogedrukgebieden is de kans op neerslag, en daarmee ook de kans op regenscatter klein.
Voor meteorscatter blijft het voorlopig behelpen met de random reflecties rond zonsopgang.
Lage VHF-banden
De zonnefluxindex van 200 of meer maakt het ook mogelijk dat in het lage VHF-gebied (40 en mogelijk 50 MHz) soms F2-openingen ontstaan met indrukwekkende intercontinentale afstanden. EI7GL heeft een mooie blogspot en houdt zich aanbevolen voor ontvangstapporten voor 40 MHz.
EME
De declinatie van de maan is negatief en bereikt een minimum op donderdag. EME-tijdvensters zijn daardoor kort. Padverliezen zijn het laagst als de maan aanstaande zondag het perigeum nadert.
Over zonnefluxindex, zonnevlekkengetal en Kp-index
De zonnefluxindex (SFI) is een maat voor de ionisatiegraad van de ionosfeer. De SFI heeft een waardenbereik van 50 tot 300. Lage waarden signaleren doorgaans slechte of matige HF-condities en hoge juist goede (een hoge MUF). Tijdens de piek van een zonnevlekkencyclus meten we waarden van meer dan 200, met kortdurende uitschieters naar 300.
Het zonnevlekkengetal is een maat voor de activiteit van de zon. Ook nu geldt, hoe hoger de waarde, des te gunstiger voor de HF-propagatie (op hogere banden). De zonneactiviteit kan als volgt ingedeeld worden aan de hand van het zonnevlekkengetal: laag: 0-30, gematigd: 30-60, hoog: 60-90, zeer hoog: 90-120, intensief: > 120.
De Kp-index is een maat voor de magnetische fluctuaties in de ionosfeer. Lage waarden zijn gunstig voor de HF-propagatie. Vanaf een waarde van 2 beginnen HF-condities te degraderen. Boven de 5 is er sprake van ernstige verstoring en vanaf 7 kunnen zelfs radio-blackouts voorkomen, waarbij HF-communicatie volledig uitvalt. Bij hogere Kp-indexwaarden (vanaf ongeveer 3) neemt de kans op aurora overigens toe.
De beste HF-condities op de hogere banden zijn dus te verwachten bij een hoge zonnefluxindex, een hoog zonnevlekkengetal en een lage Kp-index.
Over maximaal bruikbare frequentie (MUF) en kritische frequentie
De maximaal bruikbare frequentie (MUF) is de frequentie waarbij de verwachting is dat radiosignalen nog zullen reflecteren tegen de ionosfeer voor paden van 3000 km. Voor paden korter dan 3000 km zal de MUF lager zijn omdat de opstralingshoek steiler is, waardoor radiosignalen makkelijker door de ionosfeer heen dringen.
De frequentie waarbij nog reflectie optreedt terwijl de opstralingshoek 90 graden is (verticaal), heet de kritische frequentie.
Tom PC5D stelt het propagatienieuws samen. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit de volgende bronnen: het wekelijkse RSGB Propagation News, DX Info Centre, HF-Referat DARC, Poollicht.be en Make More Miles on VHF. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde. De audio-opname van deze ronde is terug te luisteren op a22.veron.nl.
VERON