Propagatienieuws – week 52, 2021

Deze week in Propagatienieuws:

• HF: komende week SFI rond 100, Kp-index relatief hoog, 
• VHF+: tot half januari nog kans op sporadische E, 
• Meteoorscatter: extreem smalle piek Quadrantiden op 3 januari, 20:40 UTC, 
• EME: maan relatief dicht bij aarde, maar veel ruis

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).

HF

Terugkijkend over 2021 is duidelijk dat we in de opgaande flank zitten van de huidige zonnevlekkencyclus. Ook de laatste week van 2021 bracht goede openingen, waarbij op sommige dagen 10 m open was tussen zonsopkomst en zonsondergang. De zonnevlekken-activiteit hield aan, hoewel het aantal zonnevlekken wel daalde van 124 naar 77. De zonnefluxindex (SFI) daalde van 131 naar 102. De Kp-index voor het aardmagnetische veld bleef beperkt tot 4.

HF-vooruitzichten

Op oudjaar- en nieuwjaarsdag waren er enkele zonnevlammen die net in de M-klasse vielen. Voor de komende dagen zal de SFI rond de 100 blijven, en moeten we rekening houden met een iets oplopende Kp-index tot 4 misschien 5 en wat mindere condities op de lagere HF banden.

De MUF (voor de F-laag over 3000 km) zal variëren tussen circa 7 MHz aan het in de nacht tot circa 24 MHz overdag, met mogelijk een uitschieter naar 28 MHz.

VHF en hoger

Op 1 januari waren er volgens DX Info Centre nog wat boven normale tropo-condities richting Frankrijk, maar dat zal in de loop van het weekeinde weer afnemen. Daarna zal het temperatuurverschil tussen dag en nacht bepalend zijn voor de kleinere oplevingen.

Tot half januari kan nog wat sporadische E optreden. De openingen op 6 en mogelijk op 4 meter zijn echter vluchtig.

Meteoorscatter

Op Make More Miles on VHF staat een geactualiseerde verwachting voor de Quadrantiden-meteorenregen. De piek wordt verwacht op 3 januari rond 20:40 UTC met een ZHR van 120. De piek van de activiteit is extreem smal en duurt slechts een paar uur.

EME

De maan staat nog relatief dicht bij de aarde, maar de hoeveelheid ruis als gevolg van de hemeltemperatuur is momenteel nog hoog. Die situatie zal vanaf 3 januari wat verbeteren.

 

______

Over zonnefluxindex, zonnevlekkengetal en Kp-index

De zonnefluxindex (SFI) is een maat voor de ionisatiegraad van de ionosfeer. De SFI heeft een waardenbereik van 50 tot 300. Lage waarden signaleren doorgaans slechte of matige HF-condities en hoge juist goede (een hoge MUF). Tijdens de piek van een zonnevlekkencyclus worden waarden gemeten van meer dan 200, met kortdurende uitschieters naar 300.

Het zonnevlekkengetal is een maat voor de activiteit van de zon. Ook nu geldt, hoe hoger de waarde, des te gunstiger voor de HF-propagatie (op hogere banden). De zonneactiviteit kan als volgt ingedeeld worden aan de hand van het zonnevlekkengetal: laag: 0-30, gematigd: 30-60, hoog: 60-90, zeer hoog: 90-120, intensief: meer dan 120.

De Kp-index is een maat voor de magnetische fluctuaties in de ionosfeer. Lage waarden zijn gunstig voor de HF-propagatie. Vanaf een waarde van 2 beginnen HF-condities te degraderen. Boven de 5 is er sprake van ernstige verstoring en vanaf 7 kunnen zelfs radio-blackouts voorkomen, waarbij HF-communicatie volledig uitvalt.

De beste HF-condities op de hogere banden zijn dus te verwachten bij een hoge zonnefluxindex, een hoog zonnevlekkengetal en een lage Kp-index.

 

______

Tom PC5D stelt het propagatienieuws samen. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit het wekelijkse Propagation News van de Britse radioamateurvereniging RSGB. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde.