DATV-experiment 2 m fantastisch

Het DATV-experiment op 2 m was fantastisch! Johan PA3JEM, aan wiens brein dit plan ontsproten is, en Rob PE1ITR kunnen terugkijken op een fantastisch en uniek experiment. Nederlandse zendamateurs namen enthousiast deel aan dit experiment. Er was zelfs een Belgische en een Engelse deelnemer. Velen waren QRV, anderen konden alleen ontvangen. Maar iedereen was enthousiast. Op het chat-log van de BATC, dxspot.batc.org.uk, telde ik alleen al 27 unieke calls. En dan was er ook nog een Whatsapp-groep. Best DX was 403.5 km, PI4D ontvangen door G4YTV.

Reduced Bandwidth Digitale ATV

Zelfs voor de officiële starttijd werd er al druk geëxperimenteerd. Ook in de dagen ervoor experimenteerden al een paar amateurs op deze voor DATV tot dusverre ongebruikelijke band. De Britten daarentegen hebben het deel boven 146 MHz (146-148 MHz) toegewezen gekregen. Daar kunnen zij naar hartelust met reduced bandwidth DATV (RBDATV) werken. In het 2-m-bandplan is nu geen plaats ingeruimd voor RBDATV. Maar het bandplan is een afspraak die we zelf maken. Het Agentschap Telecom maakt het niet uit welke modes we gebruiken, zolang we ons aan de bepalingen in onze vergunning houden. Met dit experiment hebben de Nederlandse zendamateurs laten zien, dat RBDATV in de huidige 2-m-band goed mogelijk is.

Drukke voorbereidingen

Uiteraard moest ik veel voorbereiden. Tenslotte is dit een uniek experiment. Behalve DATV ontvangen op 2 m, wat relatief eenvoudig is, moest er ook een zender komen. En een antenne. Want hoewel ik kan werken over de QO-100, ook met DATV, heb ik geen antenne voor 2 m staan. Een oude HB9CV op een segmentenmastje doet af en toe dienst tijdens een contest. Nu moest er een Yagi komen en eigenlijk ook een rotor. Enkele dagen voor het experiment stond ik zodoende gaten in de gevel te boren voor de mastklemmen.

Omdat ik de ankers niet honderd procent vertrouw heb ik de mastlengte beperkt tot net iets meer dan 1 meter boven de nok. Daarmee staat de antenne op 12 m boven NAP. Helaas staat er een bult van 25 m met een stad erop tussen mijn QTH en de rest van Nederland (Emmen op de Hondsrug). En naar het noorden en westen staat een bos met bomen van 20 meter.

Opgeblazen eindtrap

Uit de Portsdown met LimeSDR of OBS met de Pluto kan ik 2 m DATV met 125 kS/s maken. Maar dat levert hooguit 1 mW aan signaal op. Versterken dus. Gelijk een bouwpakket voor een 300 W lineair besteld. Daarin zit een MRFE6VP6300 dubbele MOSFET. Versterkt 26 dB, dus 6 W in, 300 W uit. Maar DATV stelt hoge eisen aan lineariteit. Dat betekent dat je hooguit 20% van het maximale CW-vermogen ofwel 60 W kunt maken. Daarvoor moet er altijd nog 1.2 W in. Een gat dus van 30 dB. Daarvoor gebruik ik in de eerste plaats een SPF5189Z om ongeveer 80 mW te maken.

Nog steeds een gat, opgevuld door een FM-versterker in klasse C, waar ik klasse A van probeerde te maken. Op zich leek dat te lukken, spectrum zag er goed uit. Maar zoals gebruikelijk bij versterkers begon het ding plotseling te oscilleren. Binnen enkele seconden ging zowel de eindtrap als de dummyload in rook op. Wat nu?

Alternatieve eindtrap

Omdat ik de gelineariseerde tussentrap toch niet helemaal vertrouwde had ik inmiddels een S-AV36 module van Toshiba besteld. Hiervan vond ik namelijk een aardig schema van W6PQL voor een 80 W lineair in het ARRL-handboek. Omdat de 300 W eindtrap er nu uit lag even snel een proefopstelling gemaakt. RF in, 12 V in en max 5 v met een potmeter op de gate, laagdoorlaatfilter erachter en testen maar. Daar bleek rond de 10 W uit te komen met een acceptabel spectrum.

Ook de voorversterker naar de gallemiezen

Voor de MiniTiouner had ik een LNA met een SPF5043 GaAs pHEMT MMIC geschakeld. Die deed het in de tests prima. Maar tijdens het experiment liet de ontvangst te wensen over. De LNA er maar tussenuit gehaald en bij latere tests bleek de MMIC gesneuveld. Helaas mogelijk wat verbindingen gemist. Maar dat hoort tenslotte bij het experiment.

DATV-experiment 2 m was fantastisch

Wat het DATV-experiment op 2 m voor mij zo fantastisch maakte was het enthousiasme, waarmee onze zendamateurs zich hierop stortten. Berichten flitsten heen en weer over de chatlog. Iedereen wilde met iedereen proberen een verbinding te maken. En doordat er zoveel amateurs op de band waren was er heel veel mogelijk. Drie amateurs hebben mij gezien: PA0T als eerste (maar dat had ik in de drukte niet eens in de gaten), PA3FXB en PB1S. Met Bertwin, PB1S heb ik nog een duplex op 436 MHz kunnen doen.

Take Home Message

Ik heb weer heel veel geleerd:

• Versterkers oscilleren, eindversterkers geven de geest, beveiliging is een must!
• Antennehoogte is belangrijk
• Ook LNA’s stoppen er op belangrijke momenten mee, Murphy doet mee met elk experiment
• Lineariteit is belangrijk bij DATV
• Een goede PA is zo gebouwd met de huidige componenten
• Terwijl de Portsdown over het algemeen prima werkt was het beeld op 125 kS/s op 2 m niet om aan te zien
• OBS met de Pluto gaf wel een goed plaatje

Mijn dank aan Johan PA3JEM en Rob PE1ITR en aan alle deelnemers voor een fantastische middag!