Propagatienieuws – week 8, 2022

Deze week in Propagatienieuws:

• HF: geen verhoogde condities verwacht,
• VHF+: mogelijk ietwat verhoogde tropo-condities aan de kust, 
• EME: lage padverliezen, beperkte EME-tijdvensters

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).

HF

Het was geen al te beste week voor HF-propagatie met lage waardes voor de zonnefluxindex (SFI) en een soms verhoogde Kp-index. De week begon goed met de ARRL DX CW-contest. Deze ging vrij goed met 15 meter open in de namiddag, zelfs voor bescheiden uitgeruste stations. Maar met een SFI van minder dan 100 gaat het toch wat minder goed. Geomagnetische condities gaven ook een gemengd beeld, met twee periodes waar de Kp-index steeg tot 5. Een daarvan was waarschijnlijk te wijten aan de zonnewind van een naar de aarde gericht coronaal gat, waar we het vorige week over hadden.

HF-vooruitzichten

Voor de komende dagen verwacht NOAA dat de SFI licht afneemt tot 93 op maandag. De Kp-index is momenteel verwaarloosbaar, maar deze zal maandag op kunnen lopen tot 4 als gevolg van een coronaal gat aan het zonneoppervlak is, dat vrijdag op de aarde was gericht. De daarbij vrijkomende materie bereikt na 2 à 3 dagen de aarde.

De MUF (voor de F-laag over 3000 km) zal variëren tussen circa 10 MHz in de nacht tot circa 21 MHz overdag. Voor paden naar het zuiden zijn er af en toe openingen op 24 MHz.

We zijn misschien op weg naar het zonnemaximum, maar we hebben nog een lange weg te gaan.

VHF en hoger

Momenteel trekt een hogedrukgebied weg in oostelijk richting met wind die over land wordt aangevoerd. Wie wat dichter bij de kust woont kan mogelijk profiteren van wat redelijke tropo-condities boven de Noordzee. Het zal echter geen uitgebreid gebied zijn en ook maar een beperkte tijd aanhouden.

Andere propagatiemodi zijn mogelijk, zo is er altijd kans op random meteoren en op aurora bij een hogere Kp-index.

EME

De maan passeerde vandaag het perigeum (de kortste afstand tot de aarde), dus de padverliezen zijn het laagst, maar de maan komt niet hoog te staan en daardoor is de beschikbare tijd voor verbindingen beperkt. De declinatie neemt in de loop van de week wel weer toe.

De 144MHz-hemelruis is de hele week laag tot matig, maar de zon en maan staan woensdag vanaf 09:00 uur dicht bij elkaar, wat EME moeilijk maakt, vooral op VHF.

Op internet zijn er veel sites te vinden met aanvullende informatie over de maan. Het staat wat verder af van onze hobby, maar mogelijk toch interessant is Time and Date.

 

______

Over zonnefluxindex, zonnevlekkengetal en Kp-index

De zonnefluxindex (SFI) is een maat voor de ionisatiegraad van de ionosfeer. De SFI heeft een waardenbereik van 50 tot 300. Lage waarden signaleren doorgaans slechte of matige HF-condities en hoge juist goede (een hoge MUF). Tijdens de piek van een zonnevlekkencyclus worden waarden gemeten van meer dan 200, met kortdurende uitschieters naar 300.

Het zonnevlekkengetal is een maat voor de activiteit van de zon. Ook nu geldt, hoe hoger de waarde, des te gunstiger voor de HF-propagatie (op hogere banden). De zonneactiviteit kan als volgt ingedeeld worden aan de hand van het zonnevlekkengetal: laag: 0-30, gematigd: 30-60, hoog: 60-90, zeer hoog: 90-120, intensief: > 120.

De Kp-index is een maat voor de magnetische fluctuaties in de ionosfeer. Lage waarden zijn gunstig voor de HF-propagatie. Vanaf een waarde van 2 beginnen HF-condities te degraderen. Boven de 5 is er sprake van ernstige verstoring en vanaf 7 kunnen zelfs radio-blackouts voorkomen, waarbij HF-communicatie volledig uitvalt. Bij hogere Kp-indexwaarden (vanaf ongeveer 3) neemt de kans op aurora overigens toe.

De beste HF-condities op de hogere banden zijn dus te verwachten bij een hoge zonnefluxindex, een hoog zonnevlekkengetal en een lage Kp-index.

Over maximaal bruikbare frequentie (MUF) en kritische frequentie

De maximaal bruikbare frequentie (MUF) is de frequentie waarbij de verwachting is dat radiosignalen nog zullen reflecteren tegen de ionosfeer voor paden van 3000 km. Voor paden korter dan 3000 km zal de MUF lager zijn omdat de opstralingshoek steiler is, waardoor radiosignalen makkelijker door de ionosfeer heendringen.

De frequentie waarbij nog reflectie optreedt terwijl de opstralingshoek 90 graden is (verticaal), wordt de kritische frequentie genoemd.

 

______

Tom PC5D stelt het propagatienieuws samen. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit het wekelijkse RSGB Propagation News, DX Info Centre en Make More Miles on VHF . Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde.