LunART: amateurradio op de maan?

AMSAT-DL heeft kort geleden het voorstel LunART, Luna Amateur Radio Transponders, ingediend bij de European Space Agency (ESA). LunART is een communicatieplatform voor radioamateurs dat met de ESA-maanlander EL3 op de maan geplaatst zou moeten worden. ESA heeft overigens zelf gevraagd om dit soort initiatieven.

Peter Gülzow (DB2OS) en Matthias Bopp (DD1US), de auteurs van het LunART-voorstel en beiden lid van AMSAT-DL, melden dat het communicatieplatform directe communicatie met de aarde kan realiseren in diverse amateurbanden. Daarmee zouden bijvoorbeeld universiteiten toegang kunnen krijgen tot experimenten op de maan. Ook zou hiermee verder onderzoek naar radiotechnologie voor de grote, wereldwijde gemeenschap van radioamateurs en wetenschappers mogelijk worden. Bovendien zou LunART als backup of uitbreiding kunnen dienen voor het communicatienetwerk van ESA zelf.

LunART

LunART voorziet in verschillende transponders. Daaronder zijn twee transponders met een uplink in de 2,4GHz-band en een downlink in de 10GHz-band. Een van de transponders zal geschikt zijn voor datacommunicatie tot 100 kbit/s of meer, terwijl de ander bestemd is tweewegcommunicatie op de amateurbanden. Die laatste zal een bandbreedte hebben van enkele honderden kilohertz, waardoor meerdere stations tegelijk gebruik kunnen maken van de transponder. Deze opzet doet erg denken aan de transponders op de geostationaire amateursatelliet QO-100.

Naast twee transponders in het GHz-bereik, stelt AMSAT-DL ook een VHF/UHF-transponder in het vooruitzicht. Bovendien meldt het voorstel dat er voor diverse amateurbanden bakens geplaatst zouden worden op de maan. Deze zouden dan telemetriedata in morsecode kunnen uitzenden. Ook wordt overwogen om gebruik te maken van transmissiemodes die speciaal ontwikkeld zijn voor zwakke signalen.

Large European Logistic Lander (EL3)

LunART is een reactie op het verzoek van ESA om voorstellen in te sturen voor innovatieve manieren om de maan te onderzoeken. ESA doet dit verzoek in het kader van het project dat de Large European Logistic Lander (EL3) gaat ontwikkelen. Deze maanlander zal later dit decennium worden gelanceerd met een Ariane 64-raket. Doel van de missie is om wetenschappelijke of logistieke ladingen op verschillende locaties op het maanoppervlak af te leveren. Deze ladingen zouden kunnen dienen ter ondersteuning van eventuele bemande onderzoeksmissies op de maan. Daarnaast denkt men ook aan autonoom functionerende robotmissies ten behoeve van wetenschap, technologie of andere toepassingen.

EL3-vluchten zouden aan het einde van dit decennium starten en een vervolg krijgen in het volgende decennium.

Tijdlijn

Op 3 juli sloot de aanmeldingstermijn voor EL3-voorstellen. Inmiddels zijn er 177 voorstellen ingediend, die de ESA in de periode tot september zal evalueren. Daarna volgt fase 2, waarin de initiatiefnemers van de beste voorstellen hun ideeën verder mogen uitwerken. ESA verwacht in deze fase maximaal vijf verschillende projecten te zullen ondersteunen en wil elk belonen met een ontwikkelbudget tot €20.000,-. Aan het einde van dit jaar zullen vervolgens maximaal drie projecten doorgaan naar fase 3. In deze fase gaan de projectteams samen met de ESA verder aan de slag om de technische, wetenschappelijk en financiële onderbouwing verder uit te werken. Voor de succesvolle projecten volgt dan in het tweede kwartaal van 2021 een openbare aanbesteding voor het vervolgtraject.