Propagatienieuws – week 43 2023
Deze week in Propagatienieuws:
- HF: Toenemende propagatie op bovenste kortegolfbanden;
- Tropo: Kans op tropo openingen is nihil;
- Sporadische-E: Geen nadere berichten;
- Meteoorscatter: Genieten van langzaam vervallende Orionïden;
- Aurora: Optie in de nacht van zondag op maandag;
- EME: Declinatie positief, langere vensters en toenemende verliezen.
Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).
HF
Deze week daalde de zonnefluxindex tot onder de 130 en afgezien van een M1.4 flare laat op donderdagavond waren er geen significante waarnemingen in het röntgen- of UV-bereik. Er waren echter verschillende gasvormige uitbarstingen op de zon, waardoor de geomagnetische omstandigheden halverwege de week tijdelijk verstoord waren.
Desondanks was de MUF overdag nog steeds ruim boven de 30 MHz. En dus gingen de bovenste banden ’s ochtends vroeg open voor het Verre Oosten en de Stille Zuidzee, er waren ’s ochtends veel Japanse stations te werken op 10 meter. Op de lagere banden bood 40 meter de luidste DX-signalen. 80 en 160 meter reageerden af en toe op de nauwelijks voorspelbare poolstoringen.
HF-vooruitzichten
Voor de komende week wordt een lichte toename van de zonneactiviteit verwacht met fluxwaarden tussen 130 en 140 eenheden. En dus met toenemende propagatieomstandigheden op de bovenste kortegolfbanden. De maximaal bruikbare frequentie zal overdag oplopen tot circa 37 MHz en aan het einde van de nacht mogelijk teruglopen tot 10 MHz of misschien net wat lager.
Voor de komende dagen is op te merken dat op de zon een paar trans-equatoriale coronale gaten zullen samensmelten tot één groot coronaal gat. Vanuit dit coronale gat dat naar de aarde is gericht, zou een zonnewindstroom met hoge snelheid naar ons toe kunnen bewegen. Huidige analyses wijzen op een mogelijke geomagnetische storm in de nacht van 29 op 30 oktober, met een Kp index die oploopt tot 5. Dit zal waarschijnlijk van invloed zijn op de CQ World Wide SSB Contest die dit weekend plaatsvindt.
NOAA’s Space Weather Prediction Center heeft een herziene voorspelling uitgegeven voor de zonneactiviteit tijdens Solar Cycle 25, waarin staat dat de zonneactiviteit sneller zal toenemen en een piek zal bereiken op een hoger niveau dan voorspeld door een panel van experts in december 2019. De bijgewerkte voorspelling laat nu een piek zien in Solar Cycle 25 tussen januari en oktober van 2024, met een maximaal zonnevlekkengetal tussen 137 en 173.
VHF en EME
Tropo
Het herfstachtige weerpatroon blijft voorlopig aanhouden. Dit betekent dat lagedruksystemen de baas blijven en de kans op tropo openingen is nihil.
Regenscatter
Wie actief is op de GHz banden kan wel regenscatter benutten. Zware buien, met name rond de kusten, bieden de meeste kans op goede reflectiepunten.
Sporadische-E
Geen nadere berichten over Sporadische-E.
Aurora
Een resterende optie voor propagatie is aurora in de nacht van zondag op maandag. De Kp stijgt dan weer naar 5.
Meteoorscatter
Voor meteorscatter zijn we net voorbij het hoogtepunt van de Orionïden, Het hoogtepunt daarvan viel precies goed voor de 6m Affiliated Societies Contest op zondag 22 oktober, toen wat Sporadic-E propagatie buiten het seizoen een welkome verschijning maakte met paden naar Italië, Sardinië en Spanje. Het langzame verval van de Orionïden betekent dat we de komende week nog hebben om van de overblijfselen te genieten tot begin november.
EME
Voor EME-operators is de declinatie van de maan positief en stijgend deze week met verlengende maanvensters en toenemende elevatie. Padverliezen beginnen laag maar nemen toe. 144MHz hemelruis is matig, met een piek bij 500 Kelvin op woensdag 1 november.
Over zonnefluxindex, zonnevlekkengetal en Kp-index
De zonnefluxindex (SFI) is een maat voor de ionisatiegraad van de ionosfeer. De SFI heeft een waardenbereik van 50 tot 300. Lage waarden signaleren doorgaans slechte of matige HF-condities en hoge juist goede (een hoge MUF). Tijdens de piek van een zonnevlekkencyclus meten we waarden van meer dan 200, met kortdurende uitschieters naar 300.
Het zonnevlekkengetal is een maat voor de activiteit van de zon. Ook nu geldt, hoe hoger de waarde, des te gunstiger voor de HF-propagatie (op hogere banden). De zonneactiviteit kan als volgt ingedeeld worden aan de hand van het zonnevlekkengetal: laag: 0-30, gematigd: 30-60, hoog: 60-90, zeer hoog: 90-120, intensief: > 120.
De Kp-index is een maat voor de magnetische fluctuaties in de ionosfeer. Lage waarden zijn gunstig voor de HF-propagatie. Vanaf een waarde van 2 beginnen HF-condities te degraderen. Boven de 5 is er sprake van ernstige verstoring en vanaf 7 kunnen zelfs radio-blackouts voorkomen, waarbij HF-communicatie volledig uitvalt. Bij hogere Kp-indexwaarden (vanaf ongeveer 3) neemt de kans op aurora overigens toe.
De beste HF-condities op de hogere banden zijn dus te verwachten bij een hoge zonnefluxindex, een hoog zonnevlekkengetal en een lage Kp-index.
Over maximaal bruikbare frequentie (MUF) en kritische frequentie
De maximaal bruikbare frequentie (MUF) is de frequentie waarbij de verwachting is dat radiosignalen nog zullen reflecteren tegen de ionosfeer. Voor paden korter dan 3000 km zal de MUF lager zijn omdat de opstralingshoek steiler is, waardoor radiosignalen makkelijker door de ionosfeer heen dringen.
De frequentie waarbij nog reflectie optreedt terwijl de opstralingshoek 90 graden is (verticaal), heet de kritische frequentie.
Tom PC5D stelt het propagatienieuws samen. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit de volgende bronnen: het wekelijkse RSGB Propagation News, DX Info Centre, HF-Referat DARC, Poollicht.be, Make More Miles on VHF, Met Office en NOAA. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde. De audio-opname van deze ronde is terug te luisteren op a22.veron.nl.
VERON