Meteoorscatter: de Perseïden komen er weer aan

Elk jaar rond 12 augustus is de meterorenzwerm van de komeet Swift-Tuttle, beter bekend als de Perseïden goed waar te nemen aan de nachtelijke hemel. In de nacht van donderdag 12 op vrijdag 13 augustus 2021 is dit spektakel op zijn mooist. Met wel 70 ‘vallende sterren’ per uur is het verschijnsel goed waarneembaar. Maar ook in de nachten ervoor en erna zijn er nog zo’n 50 meteoren per uur. Dit jaar lijken de omstandigheden voor waarneming met het blote oog extra gunstig. De maan is namelijk nauwelijks verlicht rond 12 augustus. Maar voor zendamateurs is natuurlijk meteoorscatter van de Perseïden een belangrijker fenomeen.

Meteoorscatter

Terwijl de aarde langs zijn baan beweegt, komen miljoenen deeltjes die bekend staan als meteoren elke dag de aardse atmosfeer binnendringen. Een klein deel daarvan heeft eigenschappen die nuttig zijn voor radiocommunicatie. Wanneer deze meteoren beginnen te verbranden in de atmosfeer, creëren ze een spoor van geïoniseerde deeltjes in de E-laag. Dit spoor van geïoniseerde deeltjes in de atmosfeer kan tot enkele seconden aanhouden. De ionisatiesporen zijn soms erg geconcentreerd en kunnen daardoor radiogolven reflecteren. Afhankelijk van de intensiteit van de ionisatie worden bepaalde frequenties wel of niet gereflecteerd. Vaak is dit functie van de initiële grootte van het deeltje.

De afstand waarover verbindingen kunnen worden gemaakt, wordt bepaald door de hoogte waarop de ionisatie wordt gecreëerd. Tevens is de locatie boven het aardoppervlak waar de meteoor valt van belang. Evenals de invalshoek in de atmosfeer en natuurlijk ook de locaties van de radiostations die proberen om radiocommunicatie tot stand te brengen. De Perseïden zijn een mooi moement om meteoorscatter uit te proberen.

De komeet Swift-Tuttle

Swift en Tuttle ontdekten in onafhankelijk van elkaar de komeet, die sindsdien Swift-Tuttle heet. De komeet doet er zo’n 133 jaar over om een rondje om de zon te voltooien. De laatste keer dat de komeet het binnenste van ons zonnestelsel bezocht, was in 1992. De komeet is met een omvang van 26 kilometer behoorlijk groot. Stof afkomstig van de komeet volgt dezelfde baan rond de zon en geeft aanleiding tot de meteorenzwerm van de Perseïden. De naam Perseïden is afgeleid van het sterrenbeeld Perseus dat rond middernacht aan de noordoostelijke sterrenhemel te vinden is. De meteorenzwerm heeft dan ook zijn oorsprong schijnbaar in dit sterrenbeeld.

Zie ook:

http://hemel.waarnemen.com/pers/20210803/

https://www.scientias.nl/volgende-week-tot-wel-70-vallende-sterren-per-uur-te-zien/

https://nl.wikipedia.org/wiki/Komeet_Swift-Tuttle

https://nl.wikipedia.org/wiki/Lewis_A._Swift

https://rsgb.org/main/technical/propagation/meteor-scatter/.

Met dank aan Ronny Plovie, ON6CQ