Deze week in ‘Kort radioamateurnieuws’:
Nog vóór de voor 22.12. geplande publicatie van het Staatsblad 2021-24 deelt het Bundesnetzagentur de DARC/RTA mee dat de voor het lopende jaar geldende Duitse gedoogregeling voor 160, 6 en 4 m en de toegang tot Hamnet voor houders van klasse E worden verlengd tot 31.12.2022. “Ik ben bijzonder verheugd met de uitbreiding op 70 MHz tot 70,210 MHz, d.w.z. met 10 KHz,” verklaart Christian Entsfellner, DL3MBG. “Ik wil mijn oprechte dank betuigen aan de Bundesnetzagentur en de Bundeswehr/BMVg voor dit mooie kerstcadeau aan alle radioamateurs,” voegt de DARC-voorzitter eraan toe.
Op zaterdag 22 juni om 11:00 uur lokale tijd staat er een lancering van een stratosfeerballon (DLØTTM) gepland vanaf het HAM RADIO-terrein in Friedrichshafen. De ballon beschikt over een zeer interessante payload voor radioamateurs, waarbij wel het meeste bijzondere de live videostream op 13cm is. De video is afkomstig van een naar de grond gerichte camera.
Waarschijnlijk is dit wereldwijd de eerste keer dat er een live videostream via HAMNET wordt opgezet tussen een stratosfeerballon en het grondstation. Als het experiment slaagt, zijn de videobeelden voor iedereen via het internet te volgen.
Dit ballonproject is een samenwerking tussen Duitse en Oostenrijkse radioamateurs en draagt de naam European Balloon Project 2019.
In de regio Eindhoven en ’s Hertogenbosch zijn een aantal amateurs bezig zich te oriënteren op de mogelijkheden van HAMNET. Naar aanleiding van o.a. de lezing van Ralf Wilke (DH3WR) 26 oktober jl. is het idee ontstaan om de VERON afdeling ’s Hertogenbosch bij te praten’ over de nieuwe mogelijkheden van HAMNET en wat HAMNET technisch kan toevoegen aan de communicatie mogelijkheden van de radio-amateur.
In zendamateurkringen is algemeen bekend dat de Gerbrandytoren te IJsselstein onderkomen biedt aan een aanzienlijke reeks systemen die in gebruik zijn voor de amateurdienst. Hiertoe wordt gebruik gemaakt van de zogenoemde reportagecabine die zich bevindt op een hoogte van 220 m en daarmee een unieke opstelplaats is voor spraakmakende experimenten.
Er wordt momenteel druk gewerkt aan de uitrol van HAMNET in Nederland. HAMNET is een breedband-netwerk voor zendamateurs. Het is wellicht te vergelijken met het packetradio-netwerk, alleen dan met aanzienlijk hogere snelheden. Inmiddels zijn de eerste verbindingen gebouwd op de 5 GHz band.
Wat is de doelstelling van HAMNET? De initiatiefnemers geven uitleg over de eerste links die gebouwd zijn, welke techniek er gebruikt wordt en hoe zendamateurs zelf kunnen meewerken aan het uitbouwen van HAMNET in Nederland.
Enige tijd geleden gaf Ralf Wilke, DH3WR, een lezing over HAMnet: een netwerk van straalverbindingen in Duitsland en Oostenrijk. Een soort internet maar eenvoudiger van opzet en uitsluitend bedoeld voor amateurtoepassingen zoals Echolink, APRS, DXcluster, DMR repeaters en andere digitale verbindingen. Hoewel in Nederland bijna elk huishouden een vaste internetaansluiting heeft, is dit in Duitsland en Oostenrijk niet vanzelfsprekend en om die reden is men ook in 2008 gestart met de opbouw van dit extra amateurnetwerk.
Het netwerk is opgebouwd met 5 GHz straalzenders tussen knooppunten en lokale 2,4 GHz opstappunten. Allemaal opgezet met commercieel verkrijgbare apparatuur maar wel binnen de amateurbanden. Afstanden tussen de knooppunten van 20 – 30km zijn goed te overbruggen en de snelheden op het netwerk lopen op tot maximaal 150 MBps.
In Nederland is op HAMnet nauwelijks activiteit. Op lokaal niveau zijn er wel point-to-point verbindingen maar er is nog geen coherent netwerk in opbouw en verbindingen met het buitenland zijn er al helemaal niet. Geïnspireerd door de lezing van Ralf besloot Thijs, PE1RLN, om Nederland aan te sluiten op het Duitse netwerk om zot HAMnet een eind in de goede richting te helpen.
Thijs beheert al een APRS digipeater die centraal in Zuid-Limburg een groot gebied bestrijkt. Door het heuvelachtige landschap zijn meerdere digi’s in die regio ook geen overbodige luxe maar het hooggelegen Hulsberg is een ideale locatie. Naar het oosten liggen de HAMnet knooppunten DB0SDA en DB0WA op 30 en 20km afstand. Echter, heuvels in het tussenliggende landschap zouden nog wel eens roet in het eten kunnen gooien…
In bovenstaand hoogteprofiel is te zien dat tussen PE1RLN-10 en DB0WA wel wat heuveltjes zitten maar die zouden geen probleem moeten opleveren. Thijs’ antenne staat echter niet heel hoog en kijkt net over de huizen uit dus het was maar de vraag of zo’n verbinding wel te maken was op 20km afstand.
Op donderdag 12 juni was het zover: op de televisietoren van DB0WA werd een extra schoteltje gemonteerd met een gain van 27dBi en de antenne in Hulsberg werd nog 2m extra omhoog gezet om de kans op succes te maximaliseren.
Om 7 uur ’s avonds stond DH3WR klaar, de antenne was uitgericht en ook in Hulsberg stond alles klaar en in de goede richting. Maar helaas, geen verbinding. Zou de antenne wel over de huizen heen kijken? Zaten er geen bomen in de weg? De Vaalserberg, die was toch 321m hoog?
Na een half uurtje draaien in zowel Aachen als Hulsberg vertoonde de software van de transceiver (zie verder) een uitschieter op de S-meter. Na iets terugdraaien was daar eindelijk de eerste internationale HAMnet verbinding op 5GHz tussen Nederland en Duitsland gerealiseerd!
De verbinding was niet super goed. Met een snelheid van 6 MBps is het goed te doen maar de signaalsterkte was dermate laag dat regen of wind de verbinding helemaal om zeep zou helpen.
Maar toch, de verbinding was een feit en geeft hoop voor de toekomst. De antenne kan nog 3m omhoog geplaatst worden waardoor eventuele obstakels in de nabije omgeving al snel buiten zicht verdwijnen.
In de tussentijd diende zich al een amateur aan die in Berg en Terblijt woont, enkele kilometers verder aan de andere kant van het Geuldal. Zo begint HAMnet langzaam uit te breiden en wie weet, binnenkort wel door heel Nederland! Hiervoor zal wel een nationale coördinatie moeten worden opgezet om te zorgen voor de juiste IP-adressering en om conflicten te voorkomen. In Duitsland is dit goed geregeld en functioneert het netwerk uitstekend.
Techniek
Voor de 5 GHz verbinding werd gebruik gemaakt van de Nanobridge N5 schotel met ingebouwde transceiver. Via een CAT6 datakabel wordt de data en de voeding aangeleverd waardoor de installatie in de mast eenvoudig en compact is. De verbinding is gelegd op 5685 MHz met 10 MHz bandbreedte.
De ingebouwde webinterface zorgt ervoor dat je op afstand de parameters kunt instellen en ook signaalsterkte en zelfs een spectrumanalyzer kunt uitlezen. Allemaal mooie tools om de antenne perfect uit te richten.
Lokaal is er een opstappunt op 2,4 GHz waardoor amateurs in de directe omgeving verbinding kunnen maken.
Inspireert u dit om HAMnet mede gestalte te geven? Zelfs als men geen verbinding met Zuid-Limburg of het buitenland kan maken, kan lokaal wel een subnet worden opgezet door het maken van een VPN verbinding met het vaste HAMnet. Mogelijkheden te over, zeker nu het nog in de kinderschoenen staat.
Meer informatie over HAMnet in Duitsland is te vinden op hamnetdb.net.
Informatie over de gebruikte antenne:https://airmax.ui.com/#airmax
Bekijk de inhoudsopgave van de meest recente editie.
Nu in de webshop.
Prijs: € 15,00 Ledenkorting: 20 %
VERON