Propagatienieuws - week 38, 2022

Deze week in Propagatienieuws:

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).

HF

De afgelopen dagen heeft de mooie kanten van de herfst laten zien. Alle banden gingen open, ook die boven 21 MHz, soms zelfs tot diep in de nacht. Er waren stations vanuit alle continenten te horen. Ook tussen 7 en 15 MHz was er veel DX-activiteit, vooral in de ochtend- en avonduren. In de nacht waren de banden onder 10 MHz een veilige gok.

J20EE in Djibouti, Afrika is werkbaar geweest op 10m CW, evenals ZD7BG op St Helena. En ZL7/K5WE op Chatham Island was naar verluidt “zeer gemakkelijk” te werken op 40m. Het 4X6TU IBP-baken in Israël op 28.2 MHz is onlangs hoorbaar geweest tot op één watt, wat zeer bemoedigend is. Talrijke Noord-Amerikaanse laagvermogenbakens waren eveneens hoorbaar, waaronder de K5TLL (5 Watt) op 28.298MHz in Hattiesburg, Mississippi.

De zonnefluxindex bereikt de laatste dagen waarden rond 145 met redelijk stabiele geomagnetische omstandigheden. De MUF over een traject van 3000 km overschreed vaak de 28 MHz, vooral in de vroege namiddag. Dit zal waarschijnlijk eind september en begin oktober nog beter worden.

Er zijn momenteel zes zonnevlekgebieden op het zichtbare deel van de zon, alle met eenvoudige magnetische configuraties. Wij moeten letten op de snelle zonnewind die het gevolg is van het aanhoudende effect van de hogesnelheidsstroom uit een coronaal gat. Daardoor is de geomagnetische activiteit matig tot sporadisch actief

HF-vooruitzichten

Het risico bestaat dat de aarde in de nacht van 25 op 26 september onder invloed komt van een coronalemassa-ejectie, waardoor de kans op actieve tot licht stormachtige geomagnetica toeneemt. De Kp-index kan zondag oplopen tot 4. Het gevolg zou een verlaging van de werkfrequenties zijn.

Niettemin blijft de algemene toestand van de ionosfeer goed, zodat we gedurende de dag bruikbare propagatieomstandigheden op alle bovenste kortegolfbanden zullen blijven aantreffen. NOAA verwacht voor de komende dagen een zonnefluxindex tussen de 145 en 150. Met een ongestoorde atmosfeer blijven de DX-omstandigheden ook op de lagere banden verbeteren. De herfst blijft zich dus van zijn beste kant laten zien, althans voor vrienden van de kortegolf.

De MUF zal hierbij variëren tussen 10 MHz in de nacht tot circa 28 MHz overdag. Dit betekent dat de hogere HF banden regelmatig open zullen gaan met name voor paden naar het zuiden.

VHF en hoger

De komende dagen schommelt de luchtdruk rond de waarde van 1013 mbar en wordt de lucht vanuit het noorden tot westen aangevoerd. Volgens de kaarten van DX Info Centre levert dit geen noemenswaardige tropo-condities op. Alleen de dagelijkse temperatuurveranderingen tussen dag en nacht zullen wat verbeteringen opleveren.

In de komende week trekt een lagedrukgebied over ons land en zijn er dagen met een hogere neerslagkans. De neerslagkaarten van ECMWF duiden niet op fikse buien zodat de kans op regenscatter op de GHz-banden klein is ( zie o.a. windy.com )

Meteoorscatter

Er zijn geen grote meteoorregens in de komende week, hoewel er tegen het einde enkele vroege Orioniden kunnen zijn. Deze bui piekt tussen 2 en 7 oktober. Het is ook de moeite waard om overdag te kijken naar reflecties van de Sextantiden meteoorregen, die tot 9 oktober actief is. De piek wordt verwacht rond 27 september

Aurora

Een andere mogelijkheid is aurora Een Kp-index van boven de 5, is een goede indicator voor aurora. Met de huidige zonneactiviteit komt dat vaker voor. Poollicht.be is een fraaie website waar de kans op aurora vrijwel bijna realtime wordt bijgehouden.

EME

De maan zal deze hele week laag aan de hemel staan en aangezien dit samenvalt met de kortste afstand tot de aarde, zullen de padverliezen het laagst zijn.

Over zonnefluxindex, zonnevlekkengetal en Kp-index

De zonnefluxindex (SFI) is een maat voor de ionisatiegraad van de ionosfeer. De SFI heeft een waardenbereik van 50 tot 300. Lage waarden signaleren doorgaans slechte of matige HF-condities en hoge juist goede (een hoge MUF). Tijdens de piek van een zonnevlekkencyclus meten we waarden van meer dan 200, met kortdurende uitschieters naar 300.

Het zonnevlekkengetal is een maat voor de activiteit van de zon. Ook nu geldt, hoe hoger de waarde, des te gunstiger voor de HF-propagatie (op hogere banden). De zonneactiviteit kan als volgt ingedeeld worden aan de hand van het zonnevlekkengetal: laag: 0-30, gematigd: 30-60, hoog: 60-90, zeer hoog: 90-120, intensief: > 120.

De Kp-index is een maat voor de magnetische fluctuaties in de ionosfeer. Lage waarden zijn gunstig voor de HF-propagatie. Vanaf een waarde van 2 beginnen HF-condities te degraderen. Boven de 5 is er sprake van ernstige verstoring en vanaf 7 kunnen zelfs radio-blackouts voorkomen, waarbij HF-communicatie volledig uitvalt. Bij hogere Kp-indexwaarden (vanaf ongeveer 3) neemt de kans op aurora overigens toe.

De beste HF-condities op de hogere banden zijn dus te verwachten bij een hoge zonnefluxindex, een hoog zonnevlekkengetal en een lage Kp-index.

Over maximaal bruikbare frequentie (MUF) en kritische frequentie

De maximaal bruikbare frequentie (MUF) is de frequentie waarbij de verwachting is dat radiosignalen nog zullen reflecteren tegen de ionosfeer voor paden van 3000 km. Voor paden korter dan 3000 km zal de MUF lager zijn omdat de opstralingshoek steiler is, waardoor radiosignalen makkelijker door de ionosfeer heen dringen.

De frequentie waarbij nog reflectie optreedt terwijl de opstralingshoek 90 graden is (verticaal), heet de kritische frequentie.

Tom PC5D stelt het propagatienieuws samen. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit de volgende bronnen: het wekelijkse RSGB Propagation News, DX Info Centre, HF-Referat DARC, Poollicht.be en Make More Miles on VHF. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde. De audio-opname van deze ronde is terug te luisteren op a22.veron.nl.

Propagatienieuws – week 38, 2022