Een QRSS uitdaging op de 28 MHz band van John EI7GL

Als onderdeel van een uitdaging voor 2024 heeft John EI7GL besloten om te kijken hoeveel QRSS-signalen hij gedurende het jaar zou kunnen ontvangen op de 28 MHz-band.

Op zijn blogspot maakt John EI7GL melding van het feit dat hij een nieuwe uitdaging is aangegaan in 2024. Aldus heeft hij besloten om te kijken hoeveel QRSS-signalen hij gedurende het jaar zou kunnen ontvangen op de 28 MHz-band.

QRSS

QRSS zijn zeer langzame morsecode-uitzendingen, waarbij de punten en strepen enkele seconden lang zijn. Deze signalen kunnen worden gedecodeerd door naar een watervalweergave op een scherm te kijken in plaats van naar het ontvangen signaal te luisteren. QRSS zijn dus zeer langzame morsecode-uitzendingen waarin de bandbreedte van de ontvanger drastisch wordt verminderd en de snelheid waarmee de code wordt verzonden wordt vertraagd.

Als onderdeel van een uitdaging voor 2024 heeft hij aldus besloten om te kijken hoeveel QRSS-signalen hij gedurende dit jaar zou kunnen ontvangen op de 28 MHz-band. Geef toe, niettegenstaande de 28 MHz-band momenteel goed open is overdag, lijkt dit een fikse uitdaging.
QRSS is vernoemd naar QRS, een Q-code die “langzamer verzenden” aangeeft. Hoewel er een aanzienlijke verbetering van de prestaties van zwakke signalen wordt waargenomen, is de hoeveelheid overgedragen informatie natuurlijk erg beperkt. Vanwege de smalle bandbreedte die wordt gebruikt, is frequentiestabiliteit van cruciaal belang bij zowel de ontvanger als bij de zender. QRSS vindt vooral toepassingen onder de vorm van een CW-baken, waar slechts relatief kleine hoeveelheden gegevens hoeven te worden verzonden.

Ruis

Aangezien de ontvangen ruis recht evenredig is met de bandbreedte van de ontvanger, is het toepassen van een bandbreedte van minder dan 1 Hz gebruikelijk in QRSS. Dit vanzelfsprekend voor de QRP-werking (low-power). Zo is het mogelijk om extreem zwakke signalen te ontvangen en te decoderen in aanwezigheid van hoge niveaus achtergrondruis.

Door een SSB-ontvanger op een computersoundcard aan te sluiten, kan een ontvangen QRSS-signaal worden vastgelegd door software en kan het signaalniveau bij elke frequentie worden weergegeven ten opzichte van frequentie en tijd.
Software is dus in staat om een ontvangen QRSS-signaal op te slaan en daarna met een hogere snelheid af te spelen. Meer gebruikelijk is om d.m.v. software grafisch een zogenaamde “waterval” of “gordijn” weergave te genereren. Helderheid of kleur in de weergave kunnen worden gebruikt om de signaalsterkte aan te geven, terwijl de X-as en Y-as tijd en frequentie vertegenwoordigen. Assen zijn zo toegewezen dat de tijd horizontaal loopt voor een “gordijn” weergave en verticaal voor een “waterval” weergave. De twee gebruikte grafische afbeeldingen zijn verder identiek.

Aangezien de software tegelijkertijd de demodulatie mogelijk maakt van meerdere frequenties binnen de passband, is het mogelijk om meerdere aangrenzende kanaalsignalen naast elkaar weer te geven indien ze allemaal binnen deze passband vallen.

WSPR-signalen

De QRSS-signalen bevinden zich meestal net onder de WSPR-signalen op de amateurradiobanden. Dit betekent dat het mogelijk is om de WSPR-signalen te decoderen, terwijl u tegelijkertijd naar de QRSS-signalen kijkt die ongeveer 500 Hz lager liggen in het audiospectrum. WSPR is een softwaretoepassing die de transmissiemodus MEPT_JT gebruikt om zwakke signalen te rapporteren.
MEPT_JT is een digitale transmissiemode die wordt gebruikt voor het verzenden van zwakke signalen over lange afstanden en staat voor “Manned Experimental Propagation Transmitter – Joe Taylor”, de naam van de wetenschapper die deze mode heeft ontwikkeld.

VE1VDM

QRSS is een bepaalde CW-mode waarbij de bandbreedte van de ontvanger drastisch wordt verminderd en de snelheid waarmee code wordt verzonden is vertraagd tot boven wat normaal gesproken op het gehoor leesbaar zou zijn. Het is genoemd naar QRS, een Q-code die “langzamer verzenden” aangeeft.

Het eerste QRSS-signaal dat hij in 2024 vastlegde, was dat van Vernon VE1VDM uit Nova Scotia in Canada op 8 januari.

Het eerste signaal dat John EI7GL in 2024 vastlegde op de 28 MHz-band, was het signaal van Vernon VE1VDM uit Nova Scotia in Canada op 8 januari.
Op die manier was DXCC #1 een feit!
De omstandigheden op de 28 MHz-band waren echter iets beter op 10 januari en zo was hetzelfde QRSS-signaal opnieuw te zien, maar wel sterker.

VA1VM

Aangezien de ontvangen ruis recht evenredig is met de bandbreedte van de ontvanger, is het gebruik van bandbreedte van minder dan 1 Hz gebruikelijk in QRSS.

Kort daarna had Vernon uit Nova Scotia in Canada een tweede QRSS-zender in de ether gezet, deze keer met de roepnaam VA1VM. Je kunt dit zien als een zwakker signaal in de afbeelding hiernaast.

Het signaal van Vernon kwam van een zender met een vermogen 150 milliwatt. Het is werkelijk verbazingwekkend dat een signaal met een vermogen 150 milliwatt de overkant van de Atlantische Oceaan kan bereiken, zo moeten wij vaststellen.

De beide bakens bevonden zich in de stad Truro in Nova Scotia, slechts een paar kilometer van elkaar verwijderd. De ontvangstantenne bij John EI7GL was een eenvoudige halve golf verticaal van het CB-type.
De kaart bovenaan toont de locatie van de zender en ontvanger. De afstand bedraagt ongeveer 4000 km, wat ideaal is voor een F2-laag hop.

F2-laag hop

Een F2-laag hop is een manier om radiogolven over lange afstanden te versturen door deze te laten weerkaatsen op de F2-laag van de ionosfeer. De F2-laag is de hoogste en meest variabele laag van de ionosfeer, die zich op een hoogte van ongeveer 250 tot 400 kilometer boven de aarde bevindt. De maximale afstand die met een F2-laag hop kan worden overbrugd, hangt af van de frequentie, de hoek van inval, de zonneactiviteit en de tijd van de dag.

Ook al is het dezelfde persoon, het was een tweede QRSS-signaal. Dit bracht op 10 januari het QRSS-aantal voor 2024 op een totaal van 2 roepnamen en 1 DXCC.

Het is werkelijk verbazingwekkend dat een signaal met een vermogen 150 milliwatt de overkant van de Atlantische Oceaan kan bereiken.

Ondertussen zijn er een aantal nieuwe QRSS-signalen gedetecteerd door John EI7GL. Dit staat beschreven in zijn bericht dat werd gepost op 17 januari.
Op de blogspot van EI7GL staat trouwens nog veel meer informatie hierover die je kan lezen indien gewenst.
John EI7GL heeft een blogspot waar hij dagelijks zijn ervaringen en observaties deelt. Hij is ook actief op Twitter, waar hij regelmatig updates en tips geeft over radioactiviteiten. Hij is één van de vele enthousiaste radioamateurs die bijdragen aan de ontwikkeling en het plezier van de hobby.

QRSS stations

Het detecteren van nieuwe QRSS-signalen brengt het QRSS-aantal tot nu toe voor 2024 op 7 roepnamen en 4 DXCC.

08 januari 2024: VE1VDM – DXCC #1
10 januari 2024: VA1VM
15 januari 2024: G0MBA – DXCC #2
15 januari 2024: G0PKT
15 januari 2024: AE0V – DXCC #3
16 januari 2024: RD4HU – DXCC #4
16 januari 2024: W1BW

Is er iemand onder de lezers die eveneens deze uitdaging wenst aan te gaan? Laat dit alvast weten aan de webredactie.

WSPR

WSPR staat voor Weak Signal Propagation Reporter, een programma dat wordt gebruikt om de propagatiepaden tussen radioamateurs te testen met behulp van een smalbandig digitaal transmissieprotocol genaamd MEPT_JT op de HF- en MF-frequentiebanden.
Voor WSPR zijn er verschillende amateurfrequenties afhankelijk van de regio en het lokale bandplan.
De TX-frequentie is altijd +1500 Hz boven de dialfrequentie.

Overzicht van enkele WSPR-frequenties voor verschillende banden

– 2190m: Dial 0.136000 MHz, TX 0.137500 MHz
– 630m: Dial 0.474200 MHz, TX 0.475700 MHz
– 160m: Dial 1.836600 MHz, TX 1.838100 MHz
– 80m: Dial 3.568600 MHz, TX 3.570100 MHz
– 60m: Dial 5.287200 MHz, TX 5.288700 MHz
– 40m: Dial 7.038600 MHz, TX 7.040100 MHz
– 30m: Dial 10.138700 MHz, TX 10.140200 MHz
– 20m: Dial 14.095600 MHz, TX 14.097100 MHz
– 17m: Dial 18.104600 MHz, TX 18.106100 MHz
– 15m: Dial 21.094600 MHz, TX 21.096100 MHz
– 12m: Dial 24.924600 MHz, TX 24.926100 MHz
– 10m: Dial 28.124600 MHz, TX 28.126100 MHz
– 6m: Dial 50.293000 MHz, TX 50.294500 MHz
– 4m: Dial 70.091000 MHz, TX 70.092500 MHz
– 2m: Dial 144.489000 MHz, TX 144.490500 MHz

Met dank aan Ronny Plovie ON6CQ