Op 5 mei vieren wij onze vrijheid
Cor Gehrels, PA0QQ
Op 5 mei vieren wij in ons land het einde van de tweede wereldoorlog. Ook staan we dan stil bij de waarde die vrijheid heeft. Elk jaar zijn er op 5 mei festiviteiten, activiteiten en festivals. Alleen dit jaar vieren we het door het coronavirus anders.
Opdat wij niet vergeten
Postuum Erelid
De in de tweede wereldoorlog omgekomen radioamateurs, die lid waren van een van de 3 vooroorlogse verenigingen, zijn door de tweede vergadering van de Verenigingsraad van de VERON postuum benoemd tot erelid. Tevens is tijdens deze tweede vergadering van de Verenigingsraad besloten tot het instellen van het VERON-Fonds. Een van de doelstellingen van het VERON fonds was het vervaardigen van een gedenkteken. Inmiddels staat dit gedenkteken aan de voet van de KPN-toren aan de Witte Kruislaan in Hilversum.
De namen van de Postume Ereleden staan vermeld in hoofdstuk 3 van het VADEMECUM. Maar inmiddels zijn deze ook opgenomen in een lijst op deze website dat hier te vinden is.
Van de 455 geregistreerde zendamateurs in 1939 zijn er in de tweede wereldoorlog ongeveer 55 in het verzet gegaan. Negentien verloren daarbij hun leven. Ook Cor Gehrels heeft de tweede wereldoorlog niet overleeft. Eigenlijk zouden de nabestaanden van Cor tijdens de officiële herdenking gevallen radioamateurs op 4 mei 2020 aanwezig zijn en het verhaal van Cor vertellen. Helaas kon dit niet doorgaan door de u wel bekende reden. Daarom in dit artikel het verhaal van PA0QQ, Cor Gehrels. Een van de gevallen radioamateurs tijdens de tweede wereldoorlog.
PAØQQ
Op 20 juni 1906 wordt in de Haarlemmermeer Cor Gehrels geboren. Na de middelbare school begint Cor in 1925 aan de radio-officier/marconisten opleiding van Radio Holland. Daarna gaat hij als radio-officier van Radio Holland aan boord van de grote vaart en reist de hele wereld rond. In 1929 stopt Cor met varen en gaat werken op het Natuurkundig Laboratorium van Philips in Eindhoven. Ook slaagde Cor in 1929 voor zijn zendexamen waarna zijn call sign is PA0QQ. Ook schrijft Cor voor het weekblad Radio Expres, organiseert vossenjachten en geeft cursussen. In 1930 is hij de vos bij de eerste vossenjacht op de HF. Zo staat er in de Limburger Koerier van zaterdag 26 juli 1930 te lezen:
Het eerste experiment van dien aard in Nederland dat uitstekend slaagde.
Verzet
Als op 10 mei 1940 Duitsland Nederland binnenvalt waarna Nederland op 14 mei capituleert, werkt Cor ruim 11 jaar op het Natuurkundig Laboratorium van Philips. Cor is boos en teleurgesteld. Samen met een collega, Rien en zijn vrouw Johanna, zitten zij waar mogelijk de Duitse bezetter dwars. Maar zonder zich te binden aan een organisatie. Ook begint Cor te schrijven voor ondergrondse bladen en brengt die ’s nachts op kousenvoeten rond.
Cor, Rien, hun vrouwen Grietje en Johanna, familie Leeuw en Harry (een rechercheur) besluiten om neergeschoten vliegtuigbemanningen te helpen. Grietje naait marechaussee- en politie uniformen. Daardoor was het voor Harry makkelijker om de piloten in de politieauto te vervoeren. Waardoor de piloten konden ontsnappen.
Uiteindelijk ontstaat er een netwerk van ongeveer 200 personen. Zo hebben zij met deze groep meer dan 225 piloten kunnen redden.
Radio Herrijzend Nederland
In het Natuurkundig Laboratorium van Philips staat een installatie om watergekoelde zendbuizen te testen. Deze installatie staat in het overzicht van niet stralende zenders van de Duitsers onder de naam Gehrels. Omdat deze installatie na een paar eenvoudige aanpassingen als omroepzender is te gebruiken ontsnapt deze aan de aandacht van de bezetter. In 1941 is al met de bouw van de zender begonnen en daardoor al in 1942 klaar. Maar 1942 is een jaar van veel tegenslagen bij de OD (Orderdienst). Waardoor de informatie over de zender verloren is gegaan. Als de nieuwe OD, nu geleid door Pieter-Jacob Six, in 1942 bij Philips weer om een zender verzoekt is deze dus al klaar.
Rooster één, rooster twee en de groeten van Rudi
Op 3 oktober 1944 is voor het eerst te horen
Hier Herrijzend Nederland, de vrije zender op vaderlandschen bodem
Verraad en gevangenschap
Op 22 juli 1943 worden Cor en Grietje samen met de pasgeboren baby gearresteerd en naar het politiebureau in Eindhoven gebracht. Ze zijn verraden. Grietje en baby Joop zijn na 6 dagen weer vrijgelaten. Cor is vier dagen lang verhoord en gemarteld. Hij weet niet voor welke verzetsactiviteit hij is gearresteerd maar slaat niet door. Cor is op 29 juli 1943 overgebracht naar Polizei- und Untersuchungs-gefängnis Lager Haaren. Ook Ton, chef marconist van de OD, komt na een aantal weken Oranje Hotel eind oktober aan in Haaren.
Kraanfanfare
Cor en Ton ontdekken dat de waterleiding af en toe geluid maakt. Door het open en dichtdraaien van de kranen kunnen zij morse seinen. Al snel maakt Cor ook deel uit van de kraanfanfare en hebben de gevangenen contact en wisselen nieuwsberichten uit. Urenlang hebben ze aan de kraan doorgebracht. De Duitsers zijn er nooit achtergekomen. Rien en Harry van de pilotenhulp zijn op 29 augustus 1944 in Vught gefusilleerd terwijl Cor daar ook gevangen zat.
Dolle dinsdag
Op 5 september 1944 evacueren de Duitsers kamp Vught als de Duitsers denken dat de geallieerden komen. Het contact met Cor is dan voorgoed verloren. Na het vertrek uit Vught op Dolle Dinsdag gaat Cor een periode van onmenselijke ontberingen tegemoet. Met transporten naar meerdere concentratiekampen. Uiteindelijk overlijdt Cor volledig uitgeput en lijdend aan dysenterie op 23 maart 1945 in Dora Mittelbau.
4 en 5 mei opdat wij niet vergeten
Met dank aan Kirsten Del Bello-Post, kleindochter van Cor Gehrels
Radiozendamateur, wat is daar nu leuk aan?
Waarom lid worden van de VERON?
Belangenbehartiging
De VERON behartigt nationaal en internationaal de belangen van Nederlandse radioamateurs.
Activiteiten
VERON heeft 62 autonome afdelingen die allerlei leuke activiteiten organiseren.
Magazine
De VERON geeft elke maand een dik magazine uit met allerlei artikelen over amateurradio.
