Propagatienieuws – week 8, 2025
Deze week in Propagatienieuws:
- HF: Lagere Kp 2 of 3, SFI blijft 180:
- Tropo: Niet noemenswaardig;
- Sporadische-E: Wachten op Lyriden;
- Meteoorscatter: Wachten tot de Lyriden;
- Aurora: Geen info deze week;
- EME: Declinatie maan negatief, toenemende padverliezen.
Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).
HF
Sinds de nacht van 9 op 10 februari is het magnetisch veld van de aarde erg onrustig. Dit wordt veroorzaakt door zonnewind van coronale gaten met snelheden meer dan 500 km/s. Dit leidt tot een verhoogde interactie tussen de zonnewind en de magnetosfeer van de aarde. Vooral wanneer, zoals de afgelopen dagen is gebeurd, het interplanetaire magnetische veld (IMF) naar het zuiden is gericht en het zonneplasma in het magnetische veld van de aarde stroomt.
Ook dit weekend worden aanhoudend hoge Kp-waarden (Kp 3-4) verwacht en zelfs een lichte magnetische storm (G1 / Kp 5) is mogelijk. Het gevolg zou een verzwakking van de lagere banden zijn, mogelijk ook een daling van de maximale bruikbare frequentie (MUF).
En hoewel de MUF overdag nog steeds waarden van 35 MHz en meer bereikt, moeten we ons realiseren dat de zonneactiviteit over het algemeen afneemt, zij het langzaam, sinds oktober 2024. Dit geldt ook voor zonnevlammen. Van de vijf sterkste X-flare uitbarstingen van de huidige zonnecyclus vonden er vier plaats in mei en oktober vorig jaar. Velen zullen zich de prachtige aurora’s boven Noord- en Midden-Europa herinneren.
De Solar Flux Index (SFI) bereikte afgelopen dinsdag een dieptepunt van 153 en is sindsdien weer langzaam aan het stijgen richting 180. Dit is merkbaar in de propagatieomstandigheden op de hogere banden. Terwijl 21 MHz betrouwbaar open is van zonsopgang tot zonsondergang, zijn 24 en 28 MHz wat wankel. Er zijn hier af en toe dips in de loop van de dag. Maar als de banden open zijn, is dat op alle continenten het geval.
HF-vooruitzichten
Voor de komende dagen worden af en toe M-klasse zonnevlammen worden verwacht, met zondag en maandag een wat lagere Kp van 2 of 3. De zonneflux (SFI) zal op het huidige niveau van 180 blijven, dus het huidige radioweer zal aanhouden. Seismische waarnemingen aan de zon geven echter aan dat we op middellange termijn nieuwe actieve regio’s en een SFI van meer dan 200 kunnen verwachten, maar niet voor het volgende weekend.
Tot slot de huidige bandopeningstijden (openen/sluiten): 14 MHz 0645/1715 UTC; 21 MHz 0745/1830 UTC; 28 MHz 0845/2000 UTC. Tussen 0330 en 0600 UTC zijn 10 en 7 MHz momenteel ook gesloten, omdat MUF3000 in de vroege ochtenduren soms naar 5 MHz zakt.
VHF en EME
Tropo
Door de ligging van hogedrukgebieden draait de wind meer naar oost tot zuidoostelijke richting. Hoewel de temperatuur wat zal oplopen heeft dat nauwelijks effect op de te verwachten condities. Zowel tropo als regenscatter zijn voorlopig niet noemenswaardig.
Sporadische-E
Sporadic-E zit in het rustige seizoen. Het is dus wachten tot de Lyriden eind april.
Misschien is deze rustigere tijd een gelegenheid om de lijst van nabije repeaters en bakens bij te werken, een nieuwe modus of band uit te proberen, of de morsevaardigheden weer op te halen.
John EI7GL meldt in ieder geval dat een aantal Ierse bakens tijdelijk uit de lucht zijn. Dit valt te lezen op https://ei7gl.blogspot.com/2025/02/irish-vhf-beacons-off-air-for.html
Aurora
Geen Aurora informatie deze week.
Meteoorscatter
Niet alleen Sporadic-E maar ook meteorscatter zit in het rustige seizoen. Dus ook hiervoor is het wachten tot de Lyriden eind april.
EME
De declinatie van de maan werd weer negatief op zaterdag de 15e en de padverliezen nemen toe naarmate de maan zich verwijdert naar het apogeum, haar verste punt van de aarde, op dinsdag de 18e. 144MHz hemel ruis is laag voor het grootste deel van de komende week, maar gaat hoog voor het weekend van zaterdag de 22e.
Over zonnefluxindex, zonnevlekkengetal en Kp-index
De zonnefluxindex (SFI) is een maat voor de ionisatiegraad van de ionosfeer. De SFI heeft een waardenbereik van 50 tot 300. Lage waarden signaleren doorgaans slechte of matige HF-condities en hoge juist goede (een hoge MUF). Tijdens de piek van een zonnevlekkencyclus meten we waarden van meer dan 200, met kortdurende uitschieters naar 300.
Het zonnevlekkengetal is een maat voor de activiteit van de zon. Ook nu geldt, hoe hoger de waarde, des te gunstiger voor de HF-propagatie (op hogere banden). De zonneactiviteit kan als volgt ingedeeld worden aan de hand van het zonnevlekkengetal: laag: 0-30, gematigd: 30-60, hoog: 60-90, zeer hoog: 90-120, intensief: > 120.
De Kp-index is een maat voor de magnetische fluctuaties in de ionosfeer. Lage waarden zijn gunstig voor de HF-propagatie. Vanaf een waarde van 2 beginnen HF-condities te degraderen. Boven de 5 is er sprake van ernstige verstoring en vanaf 7 kunnen zelfs radio-blackouts voorkomen, waarbij HF-communicatie volledig uitvalt. Bij hogere Kp-indexwaarden (vanaf ongeveer 3) neemt de kans op aurora overigens toe.
De beste HF-condities op de hogere banden zijn dus te verwachten bij een hoge zonnefluxindex, een hoog zonnevlekkengetal en een lage Kp-index.
Over maximaal bruikbare frequentie (MUF) en kritische frequentie
De maximaal bruikbare frequentie (MUF) is de frequentie waarbij de verwachting is dat radiosignalen nog zullen reflecteren tegen de ionosfeer. Voor paden korter dan 3000 km zal de MUF lager zijn omdat de opstralingshoek steiler is, waardoor radiosignalen makkelijker door de ionosfeer heen dringen.
De frequentie waarbij nog reflectie optreedt terwijl de opstralingshoek 90 graden is (verticaal), heet de kritische frequentie.
Tom PC5D stelt het propagatienieuws samen. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit de volgende bronnen: het wekelijkse RSGB Propagation News, DX Info Centre, HF-Referat DARC, Poollicht.be, Make More Miles on VHF, Met Office en NOAA. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde. De audio-opname van deze ronde is terug te luisteren op a22.veron.nl.
VERON