Propagatienieuws – week 6, 2025
Deze week in Propagatienieuws:
- HF: Solar flux index van circa 215 verwacht:
- Tropo: Gematigde condities;
- Sporadische-E: Geen bijzonderheden deze week;
- Meteoorscatter: Slechts kleine buien;
- Aurora: Kp-index weer terugvallen tot lagere waarden;
- EME: Wordt 2 feb. weer positief.
Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).
HF
De afgelopen week was niet bijzonder, met slechts een handvol kleinere M-klasse zonnevlammen en weinig geomagnetische activiteit. In het midden van de week was de zonneschijf ongewoon leeg voor een activiteitsmaximum. De zonnevlamactiviteit was dan ook matig. De zonnefluxindex was halverwege de week gedaald tot 162 eenheden, maar ligt sinds zaterdag weer boven de 200-grens. Opvallend is dat de MUF-curve op deze dagen ’s middags een neerwaartse dip vertoont, wat betekent dat de 10 m-band tijdelijk gesloten is. Het middelpunt van de aandacht is een coronaal gat in het centrum van de zon. Sinds vrijdag is er een duidelijke geomagnetische storing waargenomen, die kan worden toegeschreven aan een toename van de zonnewind uit dit coronale gat tot circa 700 km/s.
HF-vooruitzichten
Voor de komende dagen wordt een solar flux index van circa 215 verwacht, maar op zaterdag (1 feb.) ook wat magnetische onrust met een Kp tot 5 en een zwakke magnetische storm van G1-sterkte. Dit hangt vooral af van de oriëntatie van het interplanetaire magnetische veld: Als het naar het zuiden is gericht (negatieve Bz-waarde), koppelt het met het magnetische veld van de aarde, waardoor plasma binnenstroomt en de Kp-index stijgt. Als het echter naar het noorden is gericht, kan het geen effect hebben. Voor de langer termijn is het goed om te weten dat het vaker voorkomen van coronale gaten een teken is dat de maximale activiteit van de zon is overschreden. De MUF zal variëren van circa 9 MHz aan het eind van de nacht en oplopen tot 35 MHz of meer rond het middaguur. Dit betekent dat de bovenste banden tot 25 MHz stabiel zullen zijn; 28 MHz is wat minder betrouwbaar.
VHF en EME
Tropo
Een hogedrukgebied boven Duitsland bepaalt momenteel het weer in onze regio. Voor tropo levert dit in de komende dagen een wat groter gebied met gematigde condities. Neerslag wordt voorlopig niet verwacht en daarmee is er ook geen mogelijkheid voor regenscatter. 50MHz is weer rustig als we wachten op de terugkeer van misschien wel de laatste Lente-equinox-stijl propagatie van deze cyclus rond half maart.
Sporadische-E
Geen bijzonderheden deze week
Aurora
Als er in de komende dagen aurora ontstaat, dan is dat waarschijnlijk op zaterdag 1 feb. Voor de komende dagen zal de Kp-index weer terugvallen tot lagere waarden.
Meteoorscatter
In februari-maart zijn er slechts kleine buien op aarde. De belangrijkste is Capricorniden / Sagittariiden (piek op 1 februari), een medium-ZHR bui overdag; de straler bereikt zijn hoogtepunt op relatief lage hoogte aan de hemel op het noordelijk halfrond. Merk op dat recente radioresultaten aangeven dat het maximum van Capricorniden / Sagittariiden ergens tussen 1-4 februari kan vallen.
Waarnemers op het zuidelijk halfrond zullen de activiteit van α-Centauriden controleren. De gemiddelde piek ZHR van deze bui, tussen 1988-2007 was slechts 6 per uur; maar in 1974 en 1980 zorgden uitbarstingen van enkele uren voor ZHR in de buurt van 20-30 per uur. Significante activiteit werd gerapporteerd op 14 februari 2015, hoewel er geen bevestiging was van een uitbarsting die voorspeld was voor 8 februari 2015.
Op 22 januari 2025 slaagde het station PI9RD van de Dwingeloo radiotelescoop in Nederland erin contact te maken met HB9Q in Zwitserland door signalen af te kaatsen van een INMARSAT-satelliet in een geosynchrone baan. Zie ook https://ei7gl.blogspot.com/2025/01/successful-contact-on-1296-mhz-band-by.html
Hoewel het redelijk gebruikelijk is voor stations op de 1296 MHz band om signalen van de maan af te kaatsen en voor geostationaire satellieten zoals QO-100 om microgolfsignalen door te geven, werden de signalen in dit geval fysiek afgeketst op het metaalwerk van een geosynchrone satelliet.
EME
De declinatie van de maan wordt 2 feb. weer positief. Als het perigeum op 1 feb. is gepasseerd, betekent dit een goede week voor EME. Dit geldt vooral op de GHz-banden, als je vrij zicht op de horizon hebt. De 144MHz-hemelruis is laag en zal volgend weekend matig worden.
Over zonnefluxindex, zonnevlekkengetal en Kp-index
De zonnefluxindex (SFI) is een maat voor de ionisatiegraad van de ionosfeer. De SFI heeft een waardenbereik van 50 tot 300. Lage waarden signaleren doorgaans slechte of matige HF-condities en hoge juist goede (een hoge MUF). Tijdens de piek van een zonnevlekkencyclus meten we waarden van meer dan 200, met kortdurende uitschieters naar 300.
Het zonnevlekkengetal is een maat voor de activiteit van de zon. Ook nu geldt, hoe hoger de waarde, des te gunstiger voor de HF-propagatie (op hogere banden). De zonneactiviteit kan als volgt ingedeeld worden aan de hand van het zonnevlekkengetal: laag: 0-30, gematigd: 30-60, hoog: 60-90, zeer hoog: 90-120, intensief: > 120.
De Kp-index is een maat voor de magnetische fluctuaties in de ionosfeer. Lage waarden zijn gunstig voor de HF-propagatie. Vanaf een waarde van 2 beginnen HF-condities te degraderen. Boven de 5 is er sprake van ernstige verstoring en vanaf 7 kunnen zelfs radio-blackouts voorkomen, waarbij HF-communicatie volledig uitvalt. Bij hogere Kp-indexwaarden (vanaf ongeveer 3) neemt de kans op aurora overigens toe.
De beste HF-condities op de hogere banden zijn dus te verwachten bij een hoge zonnefluxindex, een hoog zonnevlekkengetal en een lage Kp-index.
Over maximaal bruikbare frequentie (MUF) en kritische frequentie
De maximaal bruikbare frequentie (MUF) is de frequentie waarbij de verwachting is dat radiosignalen nog zullen reflecteren tegen de ionosfeer. Voor paden korter dan 3000 km zal de MUF lager zijn omdat de opstralingshoek steiler is, waardoor radiosignalen makkelijker door de ionosfeer heen dringen.
De frequentie waarbij nog reflectie optreedt terwijl de opstralingshoek 90 graden is (verticaal), heet de kritische frequentie.
Tom PC5D stelt het propagatienieuws samen. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit de volgende bronnen: het wekelijkse RSGB Propagation News, DX Info Centre, HF-Referat DARC, Poollicht.be, Make More Miles on VHF, Met Office en NOAA. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde. De audio-opname van deze ronde is terug te luisteren op a22.veron.nl.
VERON