Propagatienieuws – week 5, 2025
Deze week in Propagatienieuws:
- HF: Komende week gematigde zonneactiviteit verwacht:
- Tropo: Tropo is onwaarschijnlijk;
- Sporadische-E: Geen bijzonderheden deze week;
- Meteoorscatter: Geen bijzonderheden deze week;
- Aurora: Enkele aurora QSO’s gespot in het DX cluster;
- EME: Declinatie bereikt de 26e het minimum.
Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).
HF
Ondanks meerdere actieve regio’s daalde de Solar Flux Index (SFI) vorige week van 243 naar 205. De meerderheid van de zonnevlekken bevindt zich op het westelijk halfrond en er zijn er maar heel weinig aan de oostkant. Twee uitgebreide regio’s AR3959 en AR 3961 aan de noordwestelijke rand van de zon zullen binnenkort door de rotatie van de zon naar de achterkant van de zon opschuiven. Maar er zijn al tekenen van een vervanging: Op beelden vrijdagochtend zijn gemaakt door het Solar Dynamics Observatory, is een uitbarsting te zien aan de zuidoostelijke rand van de zon, die heeft geleid tot een oostwaartse coronale massa-ejectie (CME). In de komende dagen worden daarom nieuwe actieve zonnevlekgebieden verwacht.
HF-vooruitzichten
Over het algemeen wordt voor de komende week een gematigde zonneactiviteit verwacht, met een kleinere kans op individuele sterke uitbarstingen. De NOAA schat de kans op M-klasse zonnevlammen op 55 procent, en voor X-klasse 10 procent. De Solar Flux Index de komende dagen zal dalen tot 185 en dan rond de maandwisseling weer zal stijgen tot 230. Dit betekent dat de huidige betrouwbare DX-condities zullen aanhouden. De MUF zal variëren van circa 9 MHz aan het eind van de nacht en oplopen tot 35 MHz of meer rond het middaguur. Momenteel opent 20 m rond 07.00 UTC, 10 m rond 08.00 UTC en sluit rond 16.00 UTC, 20 m sluit rond 19.30 UTC. De 30 m-band kan de hele nacht worden gebruikt, 40 m blijft ’s nachts open. De situatie met betrekking tot geomagnetisme, die vooral interessant zou moeten zijn voor DXers op de lage band, is iets onzekerder. Zaterdag en zondag ligt de plasma dichtheid van de zonnewind wat hoger. Als dat gebied is gepasseerd volgen enkele dagen zonder noemenswaardige zonnewind of coronale gaten, en zal de Kp index hooguit 3 worden.
VHF en EME
Tropo
Momenteel ligt er geen hogedrukgebied in de buurt maar zal wel een stevig lagedrukgebied over Ierland en Schotland trekken. Tropo is onwaarschijnlijk. Wel zijn er perioden met neerslag zodat er mogelijkheden zijn voor regenscatter.
Tip: Mike Willis G0MJW heeft een uitstekende website gewijd aan o.a. regenscatter. http://www.mike-willis.com/Tutorial/rainscatter.htm.
Sporadische-E
Geen bijzonderheden deze week
Aurora
Er zijn de afgelopen week enkele aurora QSO’s gespot in het DX cluster. Voor de komende dagen is de verwachte Kp echter te laag
Meteoorscatter
Geen bijzonderheden deze week.
EME
De declinatie van de maan bereikt de 26e het minimum op het noordelijk halfrond, wanneer de maanvensters het kortst zijn en de maanhoogte het laagst. Padverliezen dalen nu we het hoogste punt passeerden op dinsdag de 21e. 144MHz hemelruis is hoog, tot meer dan 3.000 Kelvin op zondag, voordat het daalt tot matig tot woensdag wanneer de maan en zon zeer dicht bij elkaar staan gedurende de hele maanpassage. Hierna daalt het naar laag voor de rest van de week.
Over zonnefluxindex, zonnevlekkengetal en Kp-index
De zonnefluxindex (SFI) is een maat voor de ionisatiegraad van de ionosfeer. De SFI heeft een waardenbereik van 50 tot 300. Lage waarden signaleren doorgaans slechte of matige HF-condities en hoge juist goede (een hoge MUF). Tijdens de piek van een zonnevlekkencyclus meten we waarden van meer dan 200, met kortdurende uitschieters naar 300.
Het zonnevlekkengetal is een maat voor de activiteit van de zon. Ook nu geldt, hoe hoger de waarde, des te gunstiger voor de HF-propagatie (op hogere banden). De zonneactiviteit kan als volgt ingedeeld worden aan de hand van het zonnevlekkengetal: laag: 0-30, gematigd: 30-60, hoog: 60-90, zeer hoog: 90-120, intensief: > 120.
De Kp-index is een maat voor de magnetische fluctuaties in de ionosfeer. Lage waarden zijn gunstig voor de HF-propagatie. Vanaf een waarde van 2 beginnen HF-condities te degraderen. Boven de 5 is er sprake van ernstige verstoring en vanaf 7 kunnen zelfs radio-blackouts voorkomen, waarbij HF-communicatie volledig uitvalt. Bij hogere Kp-indexwaarden (vanaf ongeveer 3) neemt de kans op aurora overigens toe.
De beste HF-condities op de hogere banden zijn dus te verwachten bij een hoge zonnefluxindex, een hoog zonnevlekkengetal en een lage Kp-index.
Over maximaal bruikbare frequentie (MUF) en kritische frequentie
De maximaal bruikbare frequentie (MUF) is de frequentie waarbij de verwachting is dat radiosignalen nog zullen reflecteren tegen de ionosfeer. Voor paden korter dan 3000 km zal de MUF lager zijn omdat de opstralingshoek steiler is, waardoor radiosignalen makkelijker door de ionosfeer heen dringen.
De frequentie waarbij nog reflectie optreedt terwijl de opstralingshoek 90 graden is (verticaal), heet de kritische frequentie.
Tom PC5D stelt het propagatienieuws samen. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit de volgende bronnen: het wekelijkse RSGB Propagation News, DX Info Centre, HF-Referat DARC, Poollicht.be, Make More Miles on VHF, Met Office en NOAA. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde. De audio-opname van deze ronde is terug te luisteren op a22.veron.nl.
VERON