Propagatienieuws – week 48 2024
Deze week in Propagatienieuws:
- HF: zonnefluxindex van rond de 210;
- Tropo: Zondag zal van de tropo niet veel meer over blijven;
- Sporadische-E: bandopeningen op 6m via de F2-regio;
- Meteoorscatter: terugkeer van grote jaarlijkse buien;
- Auora: alert blijven bij oplopende Kp-index vanaf 5;
- EME:De declinatie van de maan is negatief .
Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).
HF
Een zonneflux van meer dan 200 en lage geomagnetische activiteit leidden de afgelopen dagen tot mooie bandopeningen via de F2-regio. Er zijn geen zonnevlammen van de X-klasse geweest, maar wel een reeks kleinere in de M- en C-klasse. De 10-meterband gaat momenteel open bij zonsopgang en dicht bij zonsondergang, waardoor verbindingen met laag vermogen mogelijk zijn naar Azië, Oceanië, het Caribisch gebied en Zuid-Amerika. De 20 m-band is DX-geschikt tot vroeg in de avond. In de nacht blijft de 40-meterband open (Caraïben, Zuid-Amerika), en in sommige gevallen ook de 30-meterband.
HF Propagatie vooruitzichten
Voor de komende dagen wordt een zonnefluxindex van rond de 210. Alleen de Kp-index zou wat kunnen oplopen als gevolg passerende CME’s, hoewel er nog steeds vraagtekens zijn over hun komst naar de aarde. De Kp index zal meestal beperkt blijven tot 3 zal blijven, maar er is een mogelijkheid dat er actieve intervallen (Kp 4) zullen optreden wanneer een CME arriveert. We gaan nu de winterperiode in voor HF-propagatie, wat in het voordeel is van de lage banden. De lange nachten zijn gunstig voor de lagere banden 160 m, 80 m en 40 m met een rustige geomagnetica. Greyline DX langs de dag-nachtlijn leidt regelmatig tot verrassende, zij het korte, bandopeningen naar de overeenkomstige gebieden.
Tip DF5JL: Voor wie de Duitse taal beheerst is er ook een WhatsApp-kanaal “Kurzwelle und mehr” met o.a. het weerbericht van darc.de en relevante sociale media (zie https://t1p.de/fpej7 ).
VHF en EME
Tropo
Door een lagedrukgebied ten noorden van Schotland en een hogedrukgebied boven oost Europa wordt de lucht uit het zuidwesten aangevoerd. Hierdoor is er zaterdag nog een gebied met gematigde tot hoge tropocondities van Frankrijk naar Zweden en het noorden van Polen. Zondag zal van de tropo niet veel meer over blijven en verschuiven de kansen naar regenscatter op de GHz banden.
Sporadische-E
Vorige week waren er enkele vluchtige tekenen van Sporadsche-E op de Dourbes ionosonde-grafieken op propquest.nl, vooral op maandag 25 november. Dit gebeurde typisch rond het midden van de dag en werd waarschijnlijk veroorzaakt door de zeer sterke straalstroom en de huidige meteooractiviteit.
Een zonneflux van meer dan 200 is ook gunstig voor mooie bandopeningen op 6m via de F2-regio. Op 6 meter waren er talrijke verbindingen tussen Europa en het noordoosten van Noord-Amerika, zowel in FT8 als in CW en SSBM
Aurora
Voor aurora blijft het alert blijven bij oplopende Kp-index vanaf 5.
Meteoorscatter
December wordt, zoals gebruikelijk, gekenmerkt door de terugkeer van een van de meest actieve (en waarschijnlijk meest betrouwbare) grote jaarlijkse buien: de Geminiden. Het maximum van de Geminiden wordt verwacht op 14 december om 01 uur UTC, met ZHR = 150 op het hoogtepunt. De ZHR op het maximum is de laatste decennia licht gestegen en bereikte 140-150 in alle recente jaren. Aangezien de piek de afgelopen jaren lichte tekenen van variabiliteit in snelheid en timing vertoont, moet u er rekening mee houden dat de betrouwbaarder waargenomen maxima in de afgelopen twee decennia allemaal zijn opgetreden binnen het bereik λsol = 261,5 tot 262,4 graden, wat overeenkomt met 2024 december 13, 09u tot 14 december, 06u UT. Bijna-piekwaarden houden meestal enkele uren aan, terwijl zwakkere meteoren bijna een dag voor het visuele maximum het talrijkst zouden moeten zijn. De Geminidenpiek is meestal vrij breed (en zorgt dus voor een dagenlange periode van goede MS-activiteit), hoewel de snelheid soms vrij snel afneemt na het maximum.
Op het noordelijk halfrond is Ursiden de interessantste van de kleinere buien in december. Ursiden produceerde twee grote uitbarstingen (in 1945 en 1986) en verschillende andere snelheidsverhogingen zoals in 1988, 1994, 2000, 2006, 2007 en 2008 (de laatste waarschijnlijk beïnvloed door de relatieve nabijheid van de moederkomeet van de bui, 8P/Tuttle, op perihelium in januari 2008), 2011, 2014, 2015, 2017 en 2020. Het maximum is vrij smal en fluctueert van jaar tot jaar.
EME
De declinatie van de maan is negatief en bereikt min 28 graden op maandag en we zijn dicht bij eclips op zondag. Dat wordt gevolgd door twee dagen van hoge 144MHz hemelruis, dus met padverliezen nog steeds hoog, zouden EME operators waarschijnlijk van de gelegenheid gebruik moeten maken om hun antennes te controleren na de storm van vorige week.
Over zonnefluxindex, zonnevlekkengetal en Kp-index
De zonnefluxindex (SFI) is een maat voor de ionisatiegraad van de ionosfeer. De SFI heeft een waardenbereik van 50 tot 300. Lage waarden signaleren doorgaans slechte of matige HF-condities en hoge juist goede (een hoge MUF). Tijdens de piek van een zonnevlekkencyclus meten we waarden van meer dan 200, met kortdurende uitschieters naar 300.
Het zonnevlekkengetal is een maat voor de activiteit van de zon. Ook nu geldt, hoe hoger de waarde, des te gunstiger voor de HF-propagatie (op hogere banden). De zonneactiviteit kan als volgt ingedeeld worden aan de hand van het zonnevlekkengetal: laag: 0-30, gematigd: 30-60, hoog: 60-90, zeer hoog: 90-120, intensief: > 120.
De Kp-index is een maat voor de magnetische fluctuaties in de ionosfeer. Lage waarden zijn gunstig voor de HF-propagatie. Vanaf een waarde van 2 beginnen HF-condities te degraderen. Boven de 5 is er sprake van ernstige verstoring en vanaf 7 kunnen zelfs radio-blackouts voorkomen, waarbij HF-communicatie volledig uitvalt. Bij hogere Kp-indexwaarden (vanaf ongeveer 3) neemt de kans op aurora overigens toe.
De beste HF-condities op de hogere banden zijn dus te verwachten bij een hoge zonnefluxindex, een hoog zonnevlekkengetal en een lage Kp-index.
Over maximaal bruikbare frequentie (MUF) en kritische frequentie
De maximaal bruikbare frequentie (MUF) is de frequentie waarbij de verwachting is dat radiosignalen nog zullen reflecteren tegen de ionosfeer. Voor paden korter dan 3000 km zal de MUF lager zijn omdat de opstralingshoek steiler is, waardoor radiosignalen makkelijker door de ionosfeer heen dringen.
De frequentie waarbij nog reflectie optreedt terwijl de opstralingshoek 90 graden is (verticaal), heet de kritische frequentie.
Tom PC5D stelt het propagatienieuws samen. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit de volgende bronnen: het wekelijkse RSGB Propagation News, DX Info Centre, HF-Referat DARC, Poollicht.be, Make More Miles on VHF, Met Office en NOAA. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde. De audio-opname van deze ronde is terug te luisteren op a22.veron.nl
VERON
