Propagatienieuws – week 3, 2025

PropagatienieuwsDeze week in Propagatienieuws:

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).

HF

Hoewel de is gedaald tot waarden onder 160, is de MUF voor een sprongafstand van 3000 km overdag stabiel boven 30 MHz. Dit betekent dat 12 en 10 meter dagelijks open zijn tot ongeveer 16.30 UTC, terwijl 20 meter pas na 18.00 UTC sluit.
De lage zonneflux is een gevolg van de afname van de zonneactiviteit. Het aantal zonnevlekkengroepen is over het geheel genomen afgenomen, de voorheen actieve zonnevlek AR3947 valt uiteen, waardoor de kans op sterke uitbarstingen afneemt. Het aardmagnetisch veld was de afgelopen dagen rustig tot levendig met een Kp-index 1-3 met individuele actieve intervallen (Kp-index 4). Dit werd veroorzaakt door CME-effecten en snelle zonnewind van coronale gaten.

HF-vooruitzichten

Voor de komende dagen wordt nog een afname van de zonneflux verwacht tot circa 150 en later in de week wat oplopen richting 200. De huidige voorspelling geeft een kans van 45 procent op M-klasse zonnevlammen en een kans van 10 procent op X zonnevlammen. Ter vergelijking: op 6 januari waren de waarden respectievelijk 75 en 25 procent.
Voorlopig zijn er geen CME’s op weg naar de aarde maar kan de zonnewind wel wat toenemen. . Vanwege de hevige bosbranden in Californië is NASA’s Jet Propulsion Laboratory geëvacueerd, dus er is een gebrek aan gegevens voor een uitgebreide CME-analyse. De MUF zal variëren tussen circa 8 MHz aan het eind van de nacht tot ver in de 30 MHz rond de middag. Vooral DXers op 160 en 80 meter kunnen profiteren tijdens de seizoensgebonden lange nachten wanneer de magnetische activiteit kalm is. Het is momenteel moeilijk te zeggen of de kalmering van het aardmagnetisch veld zal aanhouden.

Tip:  De International Union of Radio Science URSI.org  publiceert regelmatig Radio Science Letters. O.a. een wetenschappelijk artikel over de Post-event Analysis of the 9 February 2024 X-Flare.  https://www.ursi.org/Publications/RadioScienceLetters/Volume6/RSL24-0016.pdf

VHF en EME

Tropo

Het wordt een goede week voor tropo. In de komende dagen schuift een hogedrukgebied van het Kanaal richting Balkan. Dit houdt de neerslag uit de buurt (geen regenscatter). Het zorgt er wel voor dat er maandag een uitgebreid gebied met verhoogde tropo is vanaf Noord-West Spanje met zwakkere uitloper richting Noor Polen. Het is een beperkte periode maar het ziet er naar uit dat deze situatie zich donderdag weer voor kan doen.

Sporadische-E

Ondanks de lage MUF worden er op 6m ook transatlantische F2-openingen tussen delen van de oostkust van Noord-Amerika en West-Europa gemeld. Aanvullend is er deze week nog wat winter sporadische-E te verwachten. Met het verstrijken van de meteorenactiviteit neemt de kans dat deze zich voordoet aanzienlijk af.

Aurora

Voor de komende dagen zal de Kp-index te laag zijn voor aurora.

Meteoorscatter

De meteooractiviteit is voorbij de pieken van begin januari en we glijden nu terug naar willekeurige meteooractiviteit. Deze zijn meestal beter net voor zonsopgang. Er is slechts één kleine bui deze week. De Gamma Ursae-Minoriden is actief van 10 tot 22 januari en piekt op de 18e.

EME

De Maan bereikt dit weekend de maximale declinatie en eindigt vandaag de 12e. Maanvensters zijn lang en de piekmaanhoogte is hoog. Padverliezen zijn ook hoog en nemen de hele week toe. 144MHz hemelruis is laag de hele week.


Over zonnefluxindex, zonnevlekkengetal en Kp-index

De zonnefluxindex (SFI) is een maat voor de ionisatiegraad van de ionosfeer. De SFI heeft een waardenbereik van 50 tot 300. Lage waarden signaleren doorgaans slechte of matige HF-condities en hoge juist goede (een hoge MUF). Tijdens de piek van een zonnevlekkencyclus meten we waarden van meer dan 200, met kortdurende uitschieters naar 300.

Het zonnevlekkengetal is een maat voor de activiteit van de zon. Ook nu geldt, hoe hoger de waarde, des te gunstiger voor de HF-propagatie (op hogere banden). De zonneactiviteit kan als volgt ingedeeld worden aan de hand van het zonnevlekkengetal: laag: 0-30, gematigd: 30-60, hoog: 60-90, zeer hoog: 90-120, intensief: > 120.

De Kp-index is een maat voor de magnetische fluctuaties in de ionosfeer. Lage waarden zijn gunstig voor de HF-propagatie. Vanaf een waarde van 2 beginnen HF-condities te degraderen. Boven de 5 is er sprake van ernstige verstoring en vanaf 7 kunnen zelfs radio-blackouts voorkomen, waarbij HF-communicatie volledig uitvalt. Bij hogere Kp-indexwaarden (vanaf ongeveer 3) neemt de kans op aurora overigens toe.

De beste HF-condities op de hogere banden zijn dus te verwachten bij een hoge zonnefluxindex, een hoog zonnevlekkengetal en een lage Kp-index.

Over maximaal bruikbare frequentie (MUF) en kritische frequentie

De maximaal bruikbare frequentie (MUF) is de frequentie waarbij de verwachting is dat radiosignalen nog zullen reflecteren tegen de ionosfeer. Voor paden korter dan 3000 km zal de MUF lager zijn omdat de opstralingshoek steiler is, waardoor radiosignalen makkelijker door de ionosfeer heen dringen.

De frequentie waarbij nog reflectie optreedt terwijl de opstralingshoek 90 graden is (verticaal), heet de kritische frequentie.

 

 


Tom PC5D stelt het propagatienieuws samen. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit de volgende bronnen: het wekelijkse RSGB Propagation News, DX Info Centre, HF-Referat DARC, Poollicht.be, Make More Miles on VHF, Met Office en NOAA. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde. De audio-opname van deze ronde is terug te luisteren op a22.veron.nl.