Propagatienieuws – week 26 2025
Deze week in Propagatienieuws:
- HF: Zondag wordt de terugkeer van een grotere actieve regio verwacht;
- Tropo: Instabiele sterk wisselende tropo variërend van nihil tot gematigd;
- Sporadische-E: Het Sporadische-E-seizoen is nu in volle gang;
- Meteoorscatter: Meteorscatter kan profiteren van de Bootiden eind juni;
- Aurora: Incidentele radio-openingen;
- EME: De maan bereikt morgen, de 23e, haar perigeum…..
Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).
HF
De zonneflux is afgelopen week onverwacht opgelopen naar 161 maar is nu weer terug op 130. De meeste actieve regio’s bevinden zich momenteel aan de westkant en zullen de komende dagen uit beeld raken. Daaronder valt ook de actieve regio regio 4114, die dinsdag een X1.2-flare en in de nacht van woensdag op donderdag een X1.9-flare. Tegen het einde van de week nam de intensiteit van de flares echter af. Ondanks de X-vlammen bleven krachtige coronale massa-uitbarstingen (CME’s) naar de aarde uit. Met uitzondering van enkele actieve intervallen was het aardmagnetisch veld deze week overwegend rustig tot actief (Kp 2-3), nadat de vrij krachtige magnetische storm van afgelopen weekend was afgenomen (zie grafiek op https://t1p.de/dai28 ). Een groot coronaal gat CH53/+ op het zuidelijk halfrond van de zon zorgde er echter voor dat er nog steeds een zonnewind met een snelheid van ongeveer 500 km/s in de richting van de aarde waaide, waardoor het aardmagnetisch veld enigszins in beroering was. Dit coronale gat is inmiddels bijna uit het zicht verdwenen.
HF-vooruitzichten
Voor deze zondag wordt de terugkeer van een grotere actieve regio verwacht, en tegen het midden van de week nog een. Volgens de NOAA en de USAF zal de verwachte zonneflux ongeveer 125 bedragen. De volgende twee coronale gaten zijn onderweg. Ze zijn niet zo groot, maar liggen wel heel dicht bij de evenaar, wat de kans vergroot dat de zonnewind die uit deze gaten stroomt, de aarde raakt. Deze invloed zal ons de hele week begeleiden en leiden tot geomagnetisch actieve intervallen.
Ook de komende dagen zullen vooral de banden 20, 17 en 15 meter het interessantst zijn voor DX, en af en toe ook de 12-meterband. 20m zal bijna de klok rond bruikbaar zijn. Sporadische E is inmiddels dagelijks te vinden op de banden 10 en 6 meter. Maar niet alleen daar: als het bijvoorbeeld verrassend goed werkt op 20 meter binnen het eigen land, dan is dat zeker te danken aan de sporadische E-laag. Zaterdagmorgen om 02:42 UTC was de zonnewende – en daarmee het begin van de kalenderzomer op het noordelijk halfrond. Vanaf nu worden de dagen weer korter, de nachten langer en de bruikbare grensfrequentie in de loop van de dag weer hoger. Maar dat gaat heel langzaam. Het is nuttig om zo dicht mogelijk bij de MUF te werken om de effecten van D-laagabsorptie te minimaliseren en de kansen op DX-verbindingen te maximaliseren.
VHF en EME
Tropo
Dit weekend verplaatst een hogedrukgebied meer richting Balkan. In onze regio leidt dat tot een lappendeken met wat instabiele sterk wisselende tropo variërend van nihil tot gematigd. Met name boven de Noordzee wordt regen verwacht en boven land af en toe onweer. De kans op zware regen en onweer is een goede indicator voor regenscatter op de GHz banden.
Sporadische-E
Het zomerse Sporadische-E-seizoen is nu in volle gang. Het is raadzaam om de gebruikelijke clusterkaarten en de website propquest.co.uk te raadplegen voor dagelijkse updates. Het is ook de moeite waard om gebruik te maken van het langere daglicht en de weerspatronen boven de poolgebieden voor paden naar het Verre Oosten. Wie de propagatie op 40 MHz wil volgen kan ook zijn voordeel doen met een nieuw baken 9A0BEZ in JN75XV op 40,6675 MHz [ https://ei7gl.blogspot.com/2025/06/new-40-mhz-beacon-in-croatia-9a0bez.html ]
Aurora
Aurora blijft verschijnen met incidentele radio-openingen, maar er is te veel daglicht om iets te kunnen zien. Als alternatief kunt u misschien een glimp opvangen van noctilucente wolken laag aan de noordelijke horizon. Deze vormen zich in de mesosfeer, op ongeveer 80 km hoogte, wanneer ijskristallen zich vormen op meteoorgruis en kunnen complexe golfpatronen vertonen. Dit zijn beide goede voortekenen voor sporadische E.
Meteoorscatter
Meteorscatter kan profiteren van de Bootiden eind juni, die hun hoogtepunt bereiken op vrijdag 27 juni, en de Beta Tauriden overdag, die hun hoogtepunt bereiken op 28 juni. Dit zijn kleine meteorenregens, maar ze kunnen ook belangrijk zijn voor de bijdrage aan langlevende metaalionen, die de bouwstenen zijn van Sporadische-E-propagatie.
EME
De maan bereikt morgen, de 23e, haar perigeum, het punt waarop ze het dichtst bij de aarde staat, dus de padverliezen zijn laag. De declinatie van de maan bereikt ook een maximale positieve waarde op 25 juni. Dit betekent dat er lange maanvensters zijn. De ruis in de lucht op 144 MHz is matig en neemt toe tot hoog morgen, op 23 juni. De nieuwe maan is op 25 juni, dus verwacht hoge ruisniveaus vanwege de nabijheid van de zon.
Over zonnefluxindex, zonnevlekkengetal en Kp-index
De zonnefluxindex (SFI) is een maat voor de ionisatiegraad van de ionosfeer. De SFI heeft een waardenbereik van 50 tot 300. Lage waarden signaleren doorgaans slechte of matige HF-condities en hoge juist goede (een hoge MUF). Tijdens de piek van een zonnevlekkencyclus meten we waarden van meer dan 200, met kortdurende uitschieters naar 300.
Het zonnevlekkengetal is een maat voor de activiteit van de zon. Ook nu geldt, hoe hoger de waarde, des te gunstiger voor de HF-propagatie (op hogere banden). De zonneactiviteit kan als volgt ingedeeld worden aan de hand van het zonnevlekkengetal: laag: 0-30, gematigd: 30-60, hoog: 60-90, zeer hoog: 90-120, intensief: > 120.
De Kp-index is een maat voor de magnetische fluctuaties in de ionosfeer. Lage waarden zijn gunstig voor de HF-propagatie. Vanaf een waarde van 2 beginnen HF-condities te degraderen. Boven de 5 is er sprake van ernstige verstoring en vanaf 7 kunnen zelfs radio-blackouts voorkomen, waarbij HF-communicatie volledig uitvalt. Bij hogere Kp-indexwaarden (vanaf ongeveer 3) neemt de kans op aurora overigens toe.
De beste HF-condities op de hogere banden zijn dus te verwachten bij een hoge zonnefluxindex, een hoog zonnevlekkengetal en een lage Kp-index.
Over maximaal bruikbare frequentie (MUF) en kritische frequentie
De maximaal bruikbare frequentie (MUF) is de frequentie waarbij de verwachting is dat radiosignalen nog zullen reflecteren tegen de ionosfeer. Voor paden korter dan 3000 km zal de MUF lager zijn omdat de opstralingshoek steiler is, waardoor radiosignalen makkelijker door de ionosfeer heen dringen.
De frequentie waarbij nog reflectie optreedt terwijl de opstralingshoek 90 graden is (verticaal), heet de kritische frequentie.
Tom PC5D stelt het propagatienieuws samen. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit de volgende bronnen: het wekelijkse RSGB Propagation News, DX Info Centre, HF-Referat DARC, Poollicht.be, Make More Miles on VHF, Met Office en NOAA. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde. De audio-opname van deze ronde is terug te luisteren op a22.veron.nl.
wikipedia.com
VERON