Propagatienieuws – week 13, 2025

Deze week in Propagatienieuws:

• HF: De dalende trend in de SFI zal zich doorzetten :
• Tropo:wat verbetering op voor tropo;
• Sporadische-E: nog steeds in het tussenseizoen;
• Meteoorscatter: afhankelijk van random meteoren;
• Aurora: geomagnetische stormwaarschuwing relevant vanaf zondag 23 maart;
• EME:EME-padverliezen blijven verbeteren.

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).

HF

De afgelopen dagen was het magnetisch veld van de aarde nogal veranderlijk door verhoogde zonnewind, met afwisselend rustige tot turbulente perioden en soms een Kp-index net boven 5. De zonneactiviteit was laag. De meeste dagen werden alleen C-vlammen waargenomen, met drie zwakke M-vlammen op dinsdag, donderdag en vrijdag. Op zaterdagochtend waren er in totaal veertien actieve gebieden zichtbaar vanaf de aarde, maar al deze gebieden vertoonden slechts een eenvoudige magnetische configuratie. De zonnefluxindex SFI steeg de afgelopen aanvankelijk van 180 naar 204 in het midden van de week, maar daalde daarna naar 165.

HF-vooruitzichten

De dalende trend in de SFI zal zich doorzetten komende week richting 140. Dit zal waarschijnlijk de openingsuren van de bovenste kortegolfbanden beperken. Bovendien zal de geomagnetische storing naar verwachting op een hoog niveau blijven, aanvankelijk door de aanhoudende invloed van meerder coronale massa-ejecties (CME’s) en later door de zonnewind uit een coronaal gat op het westelijk halfrond van de zon. Het Amerikaanse weerbureau NOAA heeft nu een G3 geomagnetische stormwaarschuwing afgegeven, die op zondag 23 maart begint en tot het midden van de week kan duren. Een groot coronaal gat kan ook geo-effectief worden in het midden van de week en de zonnewinden en geomagnetische onrust verder intensiveren. De MUF ’s middags over een afstand van 3000 km blijft dus veranderlijk: terwijl deze aan het begin van de week weer 40 MHz bereikte, daalde deze woensdag zonder herkenbare reden naar 26 MHz. De 10- en 12-meterbanden worden dus minder voorspelbaar, ook al zullen beide de komende week van tijd tot tijd bruikbaar zijn. In de vroege ochtenduren daalt de MUF3000 af en toe tot waarden onder 10 MHz, hoewel 20 meter in sommige gevallen tot middernacht open blijft. De geomagnetische situatie kan de dagelijkse frequentiecurve echter een paar MHz naar beneden drukken. Naarmate de lente vordert, kan de F2-laag MUF afnemen naarmate we overgaan naar zomerse ionosferische omstandigheden, misschien om vervangen te worden door verbeterde sporadische-E omstandigheden op 10 meter.

VHF en EME

Tropo

Het recente mooie weer zorgt voor wat grotere temperatuurverschillen tussen dag en nacht. Dit levert meestal wat verbetering op voor tropo. Voorlopig bepaalt echter een lagedrukgebied boven Frankrijk het weerbeeld. Als dit is gepasseerd zijn er mogelijk op woensdag en donderdag wat redelijk tot gematigde tropocondities te verwachten richting Normandië. Tot die tijd is er af en toe wat neerslag die mogelijk bruikbaar is voor regenscatter.

Sporadische-E

Hier een vermelding van Sporadische-E die zich nog steeds in het tussenseizoen bevindt met slechts af en toe een kleine piek tot rond een Sporadische-E kritische frequentie van 5 tot 7 MHz, vaak rond het midden van de dag. We moeten nog even wachten tot later volgende maand, wanneer we af en toe wat roering kunnen verwachten op 10 m.

Aurora

Voor Aurora is de G3 geomagnetische stormwaarschuwing relevant vanaf zondag 23 maart tot het midden van de week. Zoals gebruikelijk is de boodschap om de Kp-index in de gaten te houden voor waarden boven de 5.

Meteoorscatter

Meteorscatter is voorlopig afhankelijk van random meteoren tot de Lyriden op 21 en 22 april.

EME

De EME-padverliezen blijven verbeteren tot het perigeum van de maan (het dichtste punt bij de aarde) in de ochtend van 30 maart. De declinatie van de maan is gedaald en bereikte gisteren, de 22e, een minimum. Dus we hebben weer korte Maan vensters en het verminderen van piek Maan elevatie. 144 MHz hemel ruis begon hoog op vrijdag 21 maart, maar zal dalen terug naar laag tegen het midden van volgende week

 

---

Over zonnefluxindex, zonnevlekkengetal en Kp-index

De zonnefluxindex (SFI) is een maat voor de ionisatiegraad van de ionosfeer. De SFI heeft een waardenbereik van 50 tot 300. Lage waarden signaleren doorgaans slechte of matige HF-condities en hoge juist goede (een hoge MUF). Tijdens de piek van een zonnevlekkencyclus meten we waarden van meer dan 200, met kortdurende uitschieters naar 300.

Het zonnevlekkengetal is een maat voor de activiteit van de zon. Ook nu geldt, hoe hoger de waarde, des te gunstiger voor de HF-propagatie (op hogere banden). De zonneactiviteit kan als volgt ingedeeld worden aan de hand van het zonnevlekkengetal: laag: 0-30, gematigd: 30-60, hoog: 60-90, zeer hoog: 90-120, intensief: > 120.

De Kp-index is een maat voor de magnetische fluctuaties in de ionosfeer. Lage waarden zijn gunstig voor de HF-propagatie. Vanaf een waarde van 2 beginnen HF-condities te degraderen. Boven de 5 is er sprake van ernstige verstoring en vanaf 7 kunnen zelfs radio-blackouts voorkomen, waarbij HF-communicatie volledig uitvalt. Bij hogere Kp-indexwaarden (vanaf ongeveer 3) neemt de kans op aurora overigens toe.

De beste HF-condities op de hogere banden zijn dus te verwachten bij een hoge zonnefluxindex, een hoog zonnevlekkengetal en een lage Kp-index.

Over maximaal bruikbare frequentie (MUF) en kritische frequentie

De maximaal bruikbare frequentie (MUF) is de frequentie waarbij de verwachting is dat radiosignalen nog zullen reflecteren tegen de ionosfeer. Voor paden korter dan 3000 km zal de MUF lager zijn omdat de opstralingshoek steiler is, waardoor radiosignalen makkelijker door de ionosfeer heen dringen.

De frequentie waarbij nog reflectie optreedt terwijl de opstralingshoek 90 graden is (verticaal), heet de kritische frequentie.

 

 

---

Tom PC5D stelt het propagatienieuws samen. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit de volgende bronnen: het wekelijkse RSGB Propagation News, DX Info Centre, HF-Referat DARC, Poollicht.be, Make More Miles on VHF, Met Office en NOAA. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde. De audio-opname van deze ronde is terug te luisteren op a22.veron.nl.