Propagatienieuws – week 10, 2025
Deze week in Propagatienieuws:
- HF: de zon nog steeds erg actief is:
- Tropo:redelijke tot verhoogde tropocondities ;
- Sporadische-E: seizoen is bijna aangebroken;
- Meteoorscatter: “sporadics” zijn nog steeds mogelijk;
- Aurora: aurorameldingen waren beperkt ;
- EME:de declinatie van de Maan die de hele week stijgt.
Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).
HF
Afgelopen week waren de geomagnetische omstandigheden wisselvallig. De Kp-index steeg donderdag tot 6 met af en toe zichtbaar poollicht boven het VK. Twee grote coronale gaten waren naar de aarde gericht maar schuiven langzaam naar de rand van de zon. Vermeldenswaardig is ook een tijdelijke opleving in de zonnevlamactiviteit met een X2-klasse vlam op de 23e en tien M-klasse vlammen. De solarflux index stond toen op 210. De X-klasse vlam vond plaats om 19:27UTC en had dus weinig effect in Europa omdat de zon al onder was. Gelukkig was een bijbehorende coronale massa-ejectie niet op de aarde gericht. Een andere snel bewegende CME op de 24e was ook niet op de aarde gericht. Hetzelfde geld voor een CME aan de achterzijde van de zon op vrijdagavond.
HF-vooruitzichten
Nu we maart ingaan, lijkt het erop dat de zon nog steeds erg actief is. Voor de komende dagen wordt een solarflux index van circa 155 verwacht. Zaterdag 1 maart is de zonnewind uit de coronale gaten nog merkbaar met snelheden rond 650 km/s en een Kp die tot bijna 5 kan oplopen. Zondag en maandag zou het weer rustiger moeten worden en er zijn voorlopig geen coronale massa ejectie op weg richting aarde. Maximale bruikbare frequenties boven 3.000km bereiken nog steeds 34-35 MHz rond de middag, terwijl dit in de nachts over het algemeen rond de 10-11 MHz zal zijn, met af en toe openingen op 20 meter.
Deze periode van het jaar is gunstig voor Noord-Zuid paden op HF, zoals naar Zuid-Afrika en Zuid-Amerika, maar de lente-equinox is ook een goede tijd voor poollichtomstandigheden.
VHF en EME
Tropo
Voorlopig wordt het weerbeeld bepaald door een langgerekt hogedrukgebied. Het zal maandag t/m woensdag zorgen voor redelijke tot verhoogde tropocondities van Normandië tot het oosten van Duitsland. De kans op neerslag en daarmee voor regenscatter is klein.
Sporadische-E
Het nieuwe Sporadische-E seizoen is bijna aangebroken, maar we zijn er nog niet. Controleer de grafieken op Propquest op tekenen van verhoogde kritische frequentie voor de E laag (foEs) en check ook de HF banden; 10m is bijzonder goed voor sterke Europese Es signalen.
Aurora
Er zijn er de afgelopen week meldingen geweest van zichtbaar poollicht in het VK, maar de aurorameldingen waren beperkt in aantal en alleen te vinden in Scandinavië. Voor betere auroraopeningen is een stijging van de Kp-index naar vijf of hoger nodig.
Meteoorscatter
In maart zijn er slechts kleine meteoorbuien op aarde. Sporadische meteoren bereiken nu hun seizoensgebonden minimum, maar MS-contacten via “sporadics” zijn nog steeds mogelijk, vooral in de vroege ochtenduren.
EME
EME condities zullen voorspelbaar zijn zoals gewoonlijk, met de declinatie van de Maan die de hele week stijgt en padverliezen op hun minimum bij het perigeum laat op zaterdag 1 maart. 144MHz hemelruis is laag vanaf komend weekend, oplopend tot matig tegen vrijdag de 7e.
Over zonnefluxindex, zonnevlekkengetal en Kp-index
De zonnefluxindex (SFI) is een maat voor de ionisatiegraad van de ionosfeer. De SFI heeft een waardenbereik van 50 tot 300. Lage waarden signaleren doorgaans slechte of matige HF-condities en hoge juist goede (een hoge MUF). Tijdens de piek van een zonnevlekkencyclus meten we waarden van meer dan 200, met kortdurende uitschieters naar 300.
Het zonnevlekkengetal is een maat voor de activiteit van de zon. Ook nu geldt, hoe hoger de waarde, des te gunstiger voor de HF-propagatie (op hogere banden). De zonneactiviteit kan als volgt ingedeeld worden aan de hand van het zonnevlekkengetal: laag: 0-30, gematigd: 30-60, hoog: 60-90, zeer hoog: 90-120, intensief: > 120.
De Kp-index is een maat voor de magnetische fluctuaties in de ionosfeer. Lage waarden zijn gunstig voor de HF-propagatie. Vanaf een waarde van 2 beginnen HF-condities te degraderen. Boven de 5 is er sprake van ernstige verstoring en vanaf 7 kunnen zelfs radio-blackouts voorkomen, waarbij HF-communicatie volledig uitvalt. Bij hogere Kp-indexwaarden (vanaf ongeveer 3) neemt de kans op aurora overigens toe.
De beste HF-condities op de hogere banden zijn dus te verwachten bij een hoge zonnefluxindex, een hoog zonnevlekkengetal en een lage Kp-index.
Over maximaal bruikbare frequentie (MUF) en kritische frequentie
De maximaal bruikbare frequentie (MUF) is de frequentie waarbij de verwachting is dat radiosignalen nog zullen reflecteren tegen de ionosfeer. Voor paden korter dan 3000 km zal de MUF lager zijn omdat de opstralingshoek steiler is, waardoor radiosignalen makkelijker door de ionosfeer heen dringen.
De frequentie waarbij nog reflectie optreedt terwijl de opstralingshoek 90 graden is (verticaal), heet de kritische frequentie.
Tom PC5D stelt het propagatienieuws samen. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit de volgende bronnen: het wekelijkse RSGB Propagation News, DX Info Centre, HF-Referat DARC, Poollicht.be, Make More Miles on VHF, Met Office en NOAA. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde. De audio-opname van deze ronde is terug te luisteren op a22.veron.nl.
VERON